Sygn. akt I UZ 59/18

POSTANOWIENIE

Dnia 14 marca 2019 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)
‎SSN Halina Kiryło (sprawozdawca)
‎SSN Zbigniew Korzeniowski

w sprawie z odwołania W. M.
‎przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w […]
‎o ustalenie,
‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 14 marca 2019 r.,
‎zażalenia ubezpieczonego na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K.
‎z dnia 26 września 2018 r., sygn. akt VII Ua […],

uchyla zaskarżone postanowienie.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 26 września 2018 r. Sąd Okręgowy w K. oddalił wniosek odwołującego się W. M. o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku tego Sądu z dnia 7 czerwca 2018 r. i odrzucił wniosek o doręczenie uzasadnienia tego wyroku.

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że pismem z dnia 4 września 2018 r. odwołujący się, reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, wniósł o doręczenie odpisu wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 7 czerwca 2018 r. z uzasadnieniem wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia powyższego wniosku. Motywując swoje stanowisko zarzucił, że uchybienie terminu powoduje dla odwołującego się ujemne skutki procesowe, ponieważ bez uzyskania uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji nie ma możliwości obrony swoich praw w ewentualnym postępowaniu kasacyjnym, a przynajmniej zweryfikowania, czy są podstawy do wniesienia skargi kasacyjnej. Ponadto podniósł, że jak wynika to z treści opinii medycznych sporządzanych w toku postępowania, odwołujący się jest osobą starszą, po przebytym udarze mózgu i zawale serca, o inteligencji poniżej przeciętnej. Cechuje go labilność emocjonalna, wymaga pomocy innych osób przy załatwianiu swoich spraw życiowych. Dlatego też, z uwagi na problemy zdrowotne, odwołujący się nie złożył wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji w zakreślonym terminie, jednakże nie ponosi on winy za uchybienie terminowi, gdyż jego stan zdrowia nie pozwalał na dostateczne rozeznanie się w sytuacji i przedsięwzięcie odpowiednich czynności procesowych.

Zdaniem Sądu Okręgowego, analiza zgromadzonego materiału prowadzi do wniosku, że to odwołujący się z własnej winy nie dopełnił ciążącego na nim obowiązku terminowego złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku. Mimo, że na rozprawie w dniu 7 czerwca 2018 r. Sąd drugiej instancji prawidłowo pouczył odwołującego się o sposobie i terminie wniesienia skargi kasacyjnej, a sam odwołujący się w dniu ogłoszenia wyroku deklarował wniesie skargi kasacyjnej od niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia, to nie złożył w terminie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Sąd nie podzielił stanowiska pełnomocnika odwołującego się, że jego mandant jest osobą nieporadną, o inteligencji poniżej przeciętnej. Odwołujący się złożył bowiem wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (uwzględniony przez Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2018 r.), co jednoznacznie świadczy o jego zapobiegliwości. Stan zdrowia pozwala mu zatem na dostateczne rozeznanie się w sytuacji i przedsięwzięcie odpowiednich czynności procesowych. Konsekwencją powyższego stanowiska było odrzucenie wniosku odwołującego się o doręczenie uzasadnienia wyroku, gdyż został on złożony po upływie tygodniowego terminu od dnia ogłoszenia sentencji wyroku.

Odwołujący się, reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, zaskarżył powyższe postanowienie zażaleniem. W zakresie pkt I postanowienia, powołując się na art. 380 k.p.c., art. 394¹ § 3 k.p.c. i art. 398²¹ k.p.c., w związku z rozpoznawaniem zażalenia na postanowienie kończące postępowanie w sprawie, wniósł o poddane kontroli i uchylenie postanowienia o oddaleniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku, jako naruszającego art. 168 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w stopniu, który miał wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, ponieważ Sąd drugiej instancji błędnie uznał, że odwołujący się ponosi winę za niezłożenie w terminie wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku. W zakresie pkt II postanowienia, powołując się na art. 394¹ § 2 k.p.c., wniósł o uchylenie postanowienia o odrzuceniu wniosku o doręczenie uzasadnienia wyroku, jako naruszającego art. 328 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., ponieważ Sąd drugiej instancji błędnie uznał, że istniały podstawy do odrzucenia tego wniosku jako wniesionego z uchybieniem terminu. Ponadto pełnomocnik odwołującego się wniósł o zwrot kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Z uwagi na wyżej podniesione zarzuty, żalący się wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania oraz orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego. Niezależnie od powyższego, pełnomocnik procesowy z urzędu, na podstawie art. 351 § 1 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c., wniósł o uzupełnienie postanowienia Sądu drugiej instancji z dnia 26 września 2018 r. o orzeczenie w zakresie kosztów zastępstwa procesowego, gdyż wniosek z dnia 3 września 2018 r. zawierał żądanie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz stosowane oświadczenie, a pomimo to Sąd nie orzekł w zakresie kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu zażalenia wskazano, że analizując akta sprawy trudno jest zarzucić odwołującemu się, iż nie starał się pozyskać uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji. Usiłował bowiem zachować się zgodnie z pouczeniem Sądu udzielonym mu podczas rozprawy w dniu 7 czerwca 2018 r. i wystąpił z wnioskiem, datowanym na 13 czerwca 2018 r., o ustanowienie pełnomocnika z urzędu oraz o doręczenie odpisu wyroku. Odwołujący się zrozumiał, że ma złożyć „wniosek o wyrok” w terminie tygodnia i tak też uczynił. Okoliczność, że nie zawnioskował o sporządzenie i doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, zgodnie z dyspozycją art. 328 k.p.c., wynika nie z niedbalstwa, a raczej bezsilności w starciu z niezrozumiałymi dla przeciętnego człowieka normami procesowymi. Można bowiem zaryzykować twierdzenie, że większość społeczeństwa w wieku produkcyjnym i przeciętnej inteligencji nie dostrzega różnicy pomiędzy wnioskiem o doręczenie wyroku a wnioskiem o doręczenie uzasadnienia wyroku, a co dopiero 71-latek, po przebytym udarze mózgu i zawale serca, inteligencji poniżej przeciętnej, nękany przez schorzenia neurologiczne, wielokrotnie hospitalizowany.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Analizę prawidłowości zaskarżonego orzeczenia rozpocząć wypada od przypomnienia, że postanowienie sądu drugiej instancji odrzucające wniosek strony o sporządzenie uzasadnienia wyroku tego sądu podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia do Sądu Najwyższego w myśl art. 394¹ § 2 k.p.c. Cechy zaskarżalności środkiem odwoławczym nie ma natomiast postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu do złożenia tej treści wniosku. Postanowienie takie nie kończy postępowania w sprawie. Sytuuje się ono w kategorii postanowień, o których mowa w art. 380 k.p.c. Sąd Najwyższy może więc na podstawie tego przepisu, przez odesłanie zawarte w art. 394¹ § 3 k.p.c. w związku z art. 398²¹ k.p.c., na wniosek strony, rozpatrując zażalenie na postanowienie odrzucające wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku, rozpoznać także, mające wpływ na jego wydanie, postanowienie oddalające wniosek o przywróceniu terminu do złożenia tegoż wniosku (por. uzasadnienia uchwał składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001 nr 1, poz. 1 i z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSNC 2001 nr 2, poz. 22 oraz uzasadnienia postanowień Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN 367/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 48; z dnia 15 grudnia 2005 r., I UZ 32/05, niepublikowanego; z dnia 19 lipca 2007 r., I UZ 15/07, niepublikowanego i z dnia 7 kwietnia 2011 r., IV CZ 2/11, LEX nr 785889).

Należy przypomnieć, że w myśl art. 387 § 3 k.p.c., termin do żądania doręczenia wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem wynosi tydzień i biegnie od ogłoszenia sentencji orzeczenia. W niniejszej sprawie ogłoszenie wyroku Sądu Okręgowego nastąpiło w dniu 7 czerwca 2018 r., a przedmiotowy wniosek, w następstwie którego zapadło zaskarżone postanowienie, złożono w dniu 4 września 2018 r., a więc po upływie ustawowego terminu do dokonania tej czynności procesowej.

Oceniając zasadność wniosku pełnomocnika ubezpieczonego o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem warto zauważyć, że w świetle art. 168 § 1 i 2 k.p.c. żądanie tej treści może zostać uwzględnione tylko wtedy, gdy uchybienie terminu do dokonania czynności procesowej pociąga za sobą ujemne dla strony skutki, a opóźnienie nastąpiło bez winy wnioskodawcy.

Odnośnie do pierwszej z wymienionych przesłanek przywrócenia uchybionego terminu trzeba stwierdzić, że przekroczenie przez odwołującego się terminu do żądania doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem ma dla niego negatywne konsekwencje procesowe, gdyż sprawia, iż nie otwiera się termin do zaskarżenia orzeczenia drugoinstancyjnego skargą kasacyjną, przewidziany w art. 398⁵ § 1 k.p.c.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, warunkiem skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej, jest otrzymanie przez stronę odpisu wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem, po złożeniu wniosku w tym przedmiocie stosownie do art. 387 § 3 k.p.c. Według art. 398⁵ § 1 k.p.c., skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej. Wniesienie skargi kasacyjnej musi zatem poprzedzać złożenie przez stronę zamierzającą zaskarżyć prawomocny wyrok (lub inne orzeczenie) sądu drugiej instancji wniosku o sporządzenie uzasadnienia i doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (jeżeli sąd drugiej instancji sporządza uzasadnienie jedynie na wniosek strony - art. 387 § 1 zdanie drugie k.p.c.) albo jedynie wniosku o doręczenie odpisu orzeczenia z uzasadnieniem (jeżeli sąd drugiej instancji sporządza uzasadnienie z urzędu - art. 387 § 1 zdanie pierwsze k.p.c.). Treść art. 398⁵ § 1 k.p.c. należy rozumieć w ten sposób, że termin dwóch miesięcy na wniesienie skargi kasacyjnej liczony jest od daty doręczenia orzeczenia sądu drugiej instancji dokonanego w sposób opisany w art. 387 § 3 k.p.c. To z kolei oznacza, że tylko wtedy, gdy strona zażądała w terminie tygodniowym od ogłoszenia orzeczenia doręczenia jej orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, można mówić, że spełnione zostało wstępne wymaganie dla powstania możliwości wniesienia skargi kasacyjnej. Jeżeli strona z takim żądaniem nie wystąpiła, bądź też występując z nim przekroczyła siedmiodniowy termin do zgłoszenia żądania doręczenia orzeczenia wraz z uzasadnieniem (art. 387 § 3 k.p.c.), dwumiesięczny termin, przewidziany w art. 398⁵ § 1 k.p.c., w ogóle nie może rozpocząć biegu, a tym samym niemożliwe jest wniesienie skargi kasacyjnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 45/96, OSNAPiUS 1997 nr 14, poz. 254; z dnia 7 lutego 1997 r., II UZ 25/96, OSNAPiUS 1998 nr 3, poz. 103; z dnia 2 czerwca 1997 r., I PKN 136/97, OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 44; z dnia 30 stycznia 1998 r., III CKU 106/97, Prokuratura i Prawo 1998 nr 6, poz. 30; z dnia 19 kwietnia 1999 r., II CZ 23/99, OSNC 1999 nr 11, poz. 195; z dnia 10 marca 2000 r., IV CZ 18/00, OSNC 2000 nr 10, poz. 181; z dnia 26 kwietnia 2001 r., II CZ 146/00, OSNC 2001 nr 12, poz. 180 oraz wyrok z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 31/97, OSP 1997 nr 11, poz. 208).

Co do drugiego z ustawowych kryteriów przywrócenia uchybionego terminu, a mianowicie brak winy strony w zaistnieniu opóźnienia w dokonaniu czynności procesowej, w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że uwzględnienie wniosku o przywrócenie uchybionego terminu może nastąpić tylko w sytuacji, gdy zachowaniu się strony nie można przypisać znamion winy w jakiejkolwiek jej postaci, również winy polegającej na zwykłym niedbalstwie. Przy ocenie braku winy w niedochowaniu terminu procesowego bierze się zaś pod uwagę miernik należytej staranności, jakiej można wymagać od człowieka przejawiającego dbałość o swe własne, życiowo ważne sprawy. Analizy tej dokonuje się przy tym w kontekście całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Stopień dbałości człowieka o własne sprawy zależy bowiem od szeregu obiektywnych uwarunkowań, wśród których szczególną rolę odgrywają przesłanki o społeczno-ekonomicznym i cywilizacyjno-kulturowym charakterze. Przesłanki te powinny być zatem uwzględniane przy konstruowaniu wzorca staranności, według którego oceniane jest zachowanie strony dopuszczającej się przekroczenia terminu do dokonania oznaczonej czynności procesowej. Przy ocenie winy strony lub jej braku w uchybieniu terminu do dokonania czynności procesowej należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły dokonanie tej czynności w terminie, lecz także okoliczności świadczące o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1998 r., II CKN 8/98, LEX nr 50679; z dnia 27 października 1998 r., II PKN 385/98, OSNP 1999 Nr 23, poz. 753; z dnia 12 marca 1999 r., I PKN 76/99, OSNP 2001 nr 11, poz. 431; z dnia 14 kwietnia 1999 r., II UKN 555/98, OSNP 2000 nr 14, poz. 561; z dnia 22 lipca 1999 r., I PKN 273/98, OSNP 2000 nr 20, poz. 757; z dnia 29 października 1999 r., I CKN 556/98, LEX nr 50702; z dnia 2 sierpnia 2006 r., I UZ 13/06, OSNP 2007 nr 15-16, poz. 238; z dnia 10 stycznia 2007 r., I CZ 108/06, LEX nr 258547; z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZ 22/07, LEX nr 319631; z dnia 30 maja 2007 r., II CSK 167/07, LEX nr 346193 i z dnia 8 października 2010 r., II PK 70/10, LEX nr 687017).

W judykaturze wyrażany jest pogląd, że brak winy występuje między innymi w razie choroby strony lub jej pełnomocnika, która uniemożliwia podjęcie działania nie tylko osobiście, ale i skorzystania z pomocy innych osób. Innymi słowy, choroba strony (pełnomocnika), która nie wyklucza podjęcia działania, choćby przy pomocy osób trzecich, nie uzasadnia przywrócenia terminu do dokonania czynności procesowej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2005 r., III CZ 79/05, niepublikowane i z dnia 11 stycznia 2007 r., II CZ 116/06, LEX nr 258551). Winę w niedochowaniu terminu do dokonania czynności procesowej wyłączają również takie okoliczności, jak klęska żywiołowa, katastrofa komunikacyjna, udzielenie stronie błędnego pouczenia przez pracownika sądu.

W przedmiotowej sprawie żalący się upatruje braku winy w uchybieniu terminowi do złożenia wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem w swojej nieporadności procesowej. Zauważyć jednak należy, że sporządzenie wniosku o doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem jest czynnością procesową, której strona niedziałająca bez fachowego pełnomocnika może dokonać osobiście bez większych trudności i konstataję tę trzeba odnieść także do skarżącego.

Zażalenie ubezpieczonego zmierza jednak w dwóch kierunkach. Wedle pierwszego z nich, uchybienie powyższemu terminowi nie było przez stronę zawinione (art. 168 k.p.c.), co w połączeniu z wnioskiem strony (złożonym w trybie art. 380 k.p.c. w związku z art. 398²¹ k.p.c. i art. 394¹ § 3 k.p.c.) o rozpoznanie zażalenia na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu, uprawnia Sąd Najwyższy do oceny rozstrzygnięcia Sądu drugiej instancji w tym zakresie. Z dalszej argumentacji wynika natomiast, że wniosek o doręczenie orzeczenia Sądu drugiej instancji złożony został w ustawowym terminie, ale z uwagi na nieporadność strony sformułowano go w sposób niejednoznaczny.

Odnosząc się do drugiej z wymienionych wyżej kwestii trzeba podkreślić, że dla skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej ważna jest czynność złożenia wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji z uzasadnieniem zgodnie z art. 387 § 3 k.p.c. Wniosek ten musi być precyzyjnie sformułowany, gdyż według art. 9 k.p.c. strony mają prawo otrzymywać z akt sprawy odpisy wszelkich orzeczeń. Strona może więc w każdym czasie zwrócić się o doręczenie jej odpisu wyroku (samej sentencji lub także uzasadnienia), także po upływie terminów do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia i doręczenie orzeczenia z uzasadnieniem. Doręczenie samej sentencji orzeczenia (np. wyroku) sądu drugiej instancji bez jego uzasadnienia nie jest doręczeniem orzeczenia w rozumieniu art. 398⁵ k.p.c. Dlatego też złożenie wniosku o doręczenie odpisu wyroku sądu drugiej instancji w terminie tygodniowym od jego ogłoszenia nie oznacza jeszcze, że strona wnosi o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem w celu złożenia skargi kasacyjnej.

W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, wedle którego złożenie wniosku o wydanie odpisu wyroku nie może być utożsamiane z żądaniem sporządzenia jego uzasadnienia i doręczenia stronie odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Czynności procesowe wywołują bowiem takie skutki, jakie wynikają z ich treści. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia i doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem dla swojej skuteczności prawnej powinien zatem wprost zawierać w swej treści stosowne żądanie. Wniosek obejmujący wyłącznie żądanie wydania odpisu orzeczenia, nawet złożony w terminie, jaki ustawa przewiduje dla żądania sporządzenia uzasadnienia i doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem, nie jest skuteczną podstawą dla sporządzenia uzasadnienia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2014 r., V CZ 76/13, LEX nr 1424863; z dnia 29 listopada 2006 r., II PZ 53/06, LEX nr 368961; z dnia 7 stycznia 2003 r., I PZ 104/02, LEX nr 108490; z dnia 12 września 2001 r., I PZ 59/01, LEX nr 79838; z dnia 17 listopada 1998 r., II UKN 377/98, LEX nr 38504; z dnia 11 grudnia 1996 r., I PKN 45/96, LEX nr 29389; z dnia 20 października 1987 r., IV CZ 147/87, LEX nr 8845). W judykaturze prezentowane jest jednak także stanowisko, zgodnie z którym, jeżeli z wniosku o wydanie odpisu wyroku wynika jednoznacznie, że intencją strony jest żądanie otrzymania orzeczenia wraz z uzasadnieniem, to w istocie takie znaczenie należy nadać temu wnioskowi. Złożony w terminie przewidzianym dla żądania uzasadnienia wyroku i doręczenia odpisu orzeczenia z uzasadnieniem wniosek obejmujący jedynie wydanie odpisu tego orzeczenia powinien być rozumiany jako dotyczący również sporządzenia uzasadnienia, jeżeli z treści tego wniosku wynika, że taka była intencja osoby go składającej. Godzi się zauważyć, że w razie złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku przez profesjonalnych pełnomocników wykładnia językowa tego oświadczenia zasadniczo przesądza o treści czynności i uzasadnia zakwalifikowanie wniosku jako żądania wydania odpisu orzeczenia w trybie art. 9 § 1 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2014 r., V CZ 76/13, niepublikowane, oraz orzeczenia w nim powołane). Takich surowszych mierników staranności nie można jednak stosować do wykładni oświadczeń zawartych we wnioskach składanych osobiście przez stronę. Strona działająca osobiście może mieć trudności z właściwym, prawniczym określeniem żądanych dokumentów i do sądu należy wyjaśnienie oraz usunięcie wątpliwości co do właściwej intencji i zamiaru strony. Z art. 130 § 1 zdanie drugie k.p.c. wynika powinność sądu rozpoznania pisma zgodnie z jego treścią, także wówczas, gdy zostanie ono mylnie oznaczone lub jest dotknięte innymi oczywistymi niedokładnościami, a oczywiste niedokładności pisma nie stanowią przeszkody do nadania mu biegu i rozpoznania we właściwym trybie. Przepis ten ma zastosowanie także o wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy wniosek o doręczenie wyroku jest niejednoznaczny w swojej treści, a został złożony w terminie z art. 387 § 3 k.p.c., przez stronę niereprezentowaną przez profesjonalnego pełnomocnika i wykazującą się nieporadnością. Podkreśla się, że w takiej sytuacji, gdy z okoliczności złożenia wniosku o doręczenie wyroku wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że strona składa go w celu wniesienia skargi kasacyjnej, należy doręczyć jej odpis wyroku z uzasadnieniem, choćby w swoim piśmie procesowym nie zawarła wyraźnego sformułowania żądania doręczenia uzasadnienia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2016 r., IV CZ 107/15, LEX nr 2023789; z dnia 24 czerwca 2015 r., III UZ 2/15, LEX nr 1747851; z dnia 23 lutego 2012 r., V CZ 142/11, LEX nr 1265592; z dnia 23 września 2009 r., I CZ 51/09, LEX nr 1324248; z dnia 17 stycznia 2007 r., I PZ 25/06, LEX nr 360089; z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 19/06, LEX nr 1103655; z dnia 7 lutego 2006 r., IV CZ 7/06, LEX nr 1103829; z dnia 5 września 2001 r., I CZ 110/01, LEX nr 553664; z dnia 19 kwietnia 1992 r., IV CSK 384/11, LEX nr 1215060).

W rozpoznawanej sprawie, chociaż w piśmie z dnia 13 czerwca 2018 r., nadanym w Urzędzie Pocztowym z dniu 14 czerwca 2018 r., odwołujący się wnosił jedynie o doręczenie odpisu wyroku Sądu Okręgowego, to – jak przyznano w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia - na rozprawie, na której nastąpiło ogłoszenie tego wyroku, żalący się deklarował wolę zaskarżenia niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Nie powinno zatem budzić wątpliwości Sądu, że zgodnie z uzyskanym na rozprawie pouczeniem odwołujący się podejmuje czynności zmierzające do zrealizowania zamiaru wniesienia skargi kasacyjnej. Tym bardziej, że wniosek o doręczenie odpisu wyroku złożył w ustawowym terminie do żądania sporządzenia uzasadnienia orzeczenia, a nadto wniósł o ustanowienie pełnomocnika z urzędu i w wniosek ten został uwzględniony postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 1 sierpnia 2018 r. Nasuwa się pytanie, w jakim innym celu (poza wywiedzeniem skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, przed którym obowiązuje przymus adwokacko – radcowski) odwołujący się wystąpiłby z tej treści wnioskiem i w jakim innym celu Sąd ustanowił dla żalącego się pełnomocnika z urzędu. Jeśli mimo to Sąd Okręgowy miał wątpliwości, co do rzeczywistej woli odwołującego się wyrażonej w piśmie z dnia 13 czerwca 2018 r., powinien był go wezwać w trybie art. 130 § 1 k.p.c. do usunięcia niedokładności, które to pismo zawierało. Zaniechanie obowiązku wezwania nie może wywoływać negatywnych następstw dla strony. Zdaniem Sądu Najwyższego, nie było przeszkód do potraktowania pisma odwołującego się z dnia 13 czerwca 2018 r., jako złożonego w terminie wniosku o doręczenie wyroku Sądu Okręgowego z uzasadnieniem. W tej sytuacji wniosek o przywrócenie terminu do złożenia takiego wniosku i powtórny wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, są bezprzedmiotowe wobec skuteczności wspomnianego wniosku z dnia 13 czerwca 2018 r. Powyższe czyniło zażalenie uzasadnionym.

Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 394¹ § 3 k.p.c. w związku z art. 398¹⁵ § 1 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.