Sygn. akt II DIZ 27/21

POSTANOWIENIE

Dnia 7 czerwca 2021 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Ryszard Witkowski (przewodniczący, sprawozdawca)

w sprawie sędziego Sądu Okręgowego w K. B.M.,

po rozpoznaniu w Izbie Dyscyplinarnej na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 czerwca 2021 r.

wniosku obrońcy Sędziego Sądu Okręgowego B. M. z dnia 7 czerwca 2021 r. o wyłączenie od udziału w sprawie II DIZ 27/21 Sędziego Sądu Najwyższego J.M. oraz SSN K. W., SSN J. W., SSN P. N., SSN J. S.

na podstawie art. 42 § 4 kpk w zw. z art. 41 § 1 kpk w zw. z art. 128 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych

postanowił:

1. nie uwzględnić wniosku o wyłączenie SSN J. M.,

2. w pozostałym zakresie wniosek pozostawić bez rozpoznania.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 7 czerwca 2021 roku obrońca SSO B. M.– adw. R. B. wystąpił do Sądu Najwyższego Izby Dyscyplinarnej
‎z wnioskiem o wyłączenie SSN J. M. od udziału w sprawie II DIZ 27/21/s wskazując, że w jego ocenie zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego bezstronności w sprawie. W uzasadnieniu wskazano, że okolicznością taką jest wydanie oświadczenia Sędziów Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, którego sygnatariuszem jest SSN J. M.. Ponadto, obrońca wnioskował o wyłączenie SSN K. W., SSN J. W., SSN P. N. oraz SSN J. S.

W dniu 7 czerwca 2021 roku SSN J. M., na podstawie art. 42 § 3 kpk, złożył oświadczenie, w którym wskazał jednoznacznie, że fakt bycia sygnatariuszem oświadczenia nie ma żadnego związku z rozpoznawaną przez niego sprawą oznaczoną sygnaturą akt II DIZ 27/21/s.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Wniosek obrońcy nie zasługiwał na uwzględnienie w odniesieniu do SSN J. M., zaś w pozostałym zakresie pozostawiony został bez rozpoznania.

Zgodnie z art. 41 § 1 kpk sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. W literaturze przedmiotu zauważa się, że w zakresie pojęcia bezstronności chodzi „o zachowanie sędziego odnoszące się zarówno do oceny rozpoznawanej sprawy przed wydaniem rozstrzygnięcia, jak i o wyrażanie opinii oceniających uczestników postępowania, mogące świadczyć o określonym nastawieniu sędziego do sprawy lub osób w niej uczestniczących” (D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021, art. 41). Ocena bezstronności powinna być dokonywana w sposób obiektywny, nie może być tylko subiektywnym przekonaniem określonej osoby (H. Paluszkiewicz [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. II, red. K. Dudka, Warszawa 2020, art. 41). Podkreśla się także, że „uzasadniona wątpliwość co do bezstronności sędziego zachodzi jedynie wówczas, gdy sędzia swój pogląd ujawnia przed rozpoznaniem sprawy lub w trakcie jej rozpoznawania, wyraźnie zmierzając w kierunku potwierdzenia swojej pierwotnej oceny sprawy, lub artykułuje swój stosunek do strony (zob. wyrok SN z 31.05.1985 r., V KRN 333/85, OSNPG 1985/10, poz. 129; wyrok SN z 27.01.1971 r., III KR 213/70, LEX nr 479162; M. Jankowski, Instytucja wyłączenia sędziego w polskim procesie karnym, NP 1986/9, s. 68–70; por. postanowienie SA w Krakowie z 13.11.1997 r., II Aka 210/97, KZS 1997/11–12, poz. 55; postanowienie SA w Krakowie
‎z 12.11.1998 r., II AKa 199/98, KZS 1998/12, poz. 34, LEX nr 35284; postanowienie SA w Krakowie z 2.09.1998 r., II AKo 75/98, KZS 1998/9, poz. 16; postanowienie SN z 24.09.2008 r., III KK 73/08, KZS 2009/3, poz. 19; wyrok SN
‎z 8.02.2011 r., V KK 227/10, OSNKW 2011/4, poz. 35; postanowienie SN
‎z 24.09.2008 r., III KK 73/08, LEX nr 465883; wyrok SN z 14.10.1960 r., II K 250/60, OSNPG 1961/1, poz. 9; wyrok SN z 19.07.1960 r., I K 101/60, OSPiKA 1962/2, poz. 51; J. Kosonoga, Iudex suspectus..., s. 446 i n.)” (J. Kosonoga [w:] Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz do art. 1-166, red. R. A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2017, art. 41).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy zauważyć, że obrona próbowała wykazać, że SSN J. M. utracił w konkretnej sprawie przymiot bezstronności z uwagi na bycie sygnatariuszem oświadczenia wydanego przez Sędziów Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2021 roku. Obrońca SSO B. M. podniósł, że w przedmiotowym dokumencie SSN J. M. „dokonał oceny orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”, co z kolei powiązane zostało z faktem, że Sąd Najwyższy rozpoznając zażalenie będzie musiał odnieść się do zarzutów, które oparte są o treść postanowienia TSUE z dnia 8 kwietnia 2020 r. w sprawie C-791/19/R. Obrońca próbował wykazać także, że oświadczenie „może być odebrane jako próba wywierania presji na inne osoby, które mają rozstrzygać o zasadności zażalenia na uchwałę z dnia 12 października 2020 r., zaś ze znanych sobie powodów nie zdecydowały się na podpisanie powyższego oświadczenia – P. Z. i M. Ł.”.

W ocenie Sądu Najwyższego ad casum nie zachodzi uzasadniona wątpliwość co do bezstronności SSN J. M. Po pierwsze wskazać należy, że w podpisanym przez ww. Sędziego oświadczeniu nie następuje odwołanie ani ocena konkretnej sprawy lub określenie swojego stosunku do strony postępowania. Podpisane przez SSN J.M. oświadczenie odnosi się do konieczności przestrzegania prawa i podkreśla rolę suwerenności Państwa. Nie sposób jednak wykazać związku tegoż oświadczenia
‎z bezstronnością w rozpoznaniu przedmiotowej sprawy. Taki wniosek wynika także z przeprowadzonego testu postronnego obserwatora. Oświadczenie bowiem, jak już podkreślono, w żadnym wypadku nie odnosi się do konkretnej sprawy, co uzasadniałoby uwzględnienie wniosku o wyłączenie sędziego (por. postanowienie SN z 5.08.2020 r., II DO 74/20, LEX nr 3056386).

Tym bardziej, za chybione należy uznać twierdzenie, że podpisanie oświadczenia przez jednego z trzech Sędziów Sądu Najwyższego wyznaczonych do rozpoznania sprawy może być podstawą do wywierania presji na pozostałych. Zdaniem Sądu Najwyższego nie istnieje takie zagrożenie, biorąc pod uwagę zasady logiki i doświadczenia życiowego.

Na marginesie należy jedynie wskazać, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, iż „rozpoznając wniosek o wyłączenie sędziego sąd powinien przede wszystkim baczyć czy korzystając z przysługującego jej uprawnienia strona nie dąży raczej do utrudnienia postępowania niż do usunięcia rzeczywistego zagrożenia jej procesowych interesów” (Postanowienie SN
‎z 26.01.2021 r., I DI 3/21, LEX nr 3113313.). W niniejszej sprawie przedmiotowy wniosek jest trzecią akcją procesową mającą na celu doprowadzenie do wyłączenia SSN J. M.

W uzasadnieniu złożonego wniosku obrońca wnioskował o wyłączenie SSN K. W., SSN J. W., SSN P. N. oraz SSN J. S. Wniosek obrońcy w tym zakresie należało jednak pozostawić na tym etapie bez rozpoznania, bowiem byłoby ono przedwczesne, co podkreśla się także w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Zauważa się bowiem, że „jeżeli do udziału w sprawie wyznaczony został konkretny sędzia, to wniosek o wyłączenie sędziego (sędziów) niewyznaczonego do udziału w tej sprawie,
‎a nawet wszystkich pozostałych sędziów sądu właściwego, aktualizuje się i podlega rozpoznaniu w sposób przewidziany w art. 42 § 4 k.p.k. tylko wtedy, gdy wyznaczony sędzia został następnie wyłączony, a w jego miejsce wyznaczono sędziego objętego tym wnioskiem” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., V KK 195/04, Lex numer 141190). Kodeks postępowania karnego nie przewiduje zatem wyłączenia sędziego in abstracto, a przepis art. 41 § 1 kpk znajduje zastosowania jedynie do sędziego, który został wyznaczony do rozpoznania konkretnej sprawy.

W związku z powyższym postanowiono jak na wstępie.