Sygn. akt IV KK 369/22

POSTANOWIENIE

Dnia 5 października 2022 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Paweł Kołodziejski

na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
‎po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 5 października 2022 r.,
‎sprawy M. S.,

skazanej z art. 218 § 1a k.k.,

z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanej
‎od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach
‎z dnia 29 marca 2022 r., sygn. akt XXIII Ka 116/22,
‎utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w Sosnowcu
‎z dnia 26 listopada 2021 r., sygn. akt III K 206/21,

p o s t a n o w i ł :

1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;

2. obciążyć skazaną M. S. kosztami

postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Sosnowcu wyrokiem z dnia 26 listopada 2021 r., sygn. akt III K 206/21 uznał M. S. za winną tego, że w okresie od 14 lutego 2012 r. do 28 sierpnia 2012 r. w S., działając wspólnie i w porozumieniu z R. S. Prezesem A. Sp. z o.o. z siedzibą w S., wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych podjęła faktyczne czynności wpływające na treść wiążących rozstrzygnięć o uprawnieniach pracowniczych, złośliwie i uporczywie naruszając wynikające ze stosunku pracy prawa pracownika J. G. w ten sposób, że podejmowała określone działania i sporządzała dokumentację dotyczącą rozwiązania stosunku pracy z J. G., która miała zmusić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej dla siebie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy na warunkach określonych przez pracodawcę, a w konsekwencji J.G. został zwolniony dyscyplinarnie, tj. występku z art. 218 § 1a k.k. i wymierzył jej karę grzywny w ilości 100 stawek dziennych po 100 zł każda.

Od powyższego wyroku apelację wywiodła obrońca M. S., zarzucając obrazę przepisów prawa procesowego, tj. art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. oraz błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść. W konsekwencji obrońca skazanego zawnioskowała o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie M. S., względnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Po rozpoznaniu tak skonstruowanej apelacji, Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 29 marca 2022 r., sygn. akt XXIII Ka 116/22 utrzymał w mocy zaskarżony wyrok.

Od tego wyroku kasację złożyła obrońca skazanego, podnosząc zarzut bezwzględnej przyczyny odwoławczej, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., polegającej na utrzymaniu w mocy wyroku Sądu I instancji Sądu, zamiast jego uchylenia i umorzenia postępowania, mimo że nastąpiło przedawnienie karalności przypisanego skazanej czynu. Skarżąca wniosła o uchylenie wyroków Sądów obu instancji i umorzenie postępowania, a także o wstrzymanie wykonania zaskarżonego wyroku.

Prokurator wniósł o oddalenie kasacji jako oczywiście bezzasadnej.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Wniesiona kasacja okazała się bezzasadna w stopniu oczywistym w rozumieniu art. 535 § 3 k.p.k. i jako taka podlegała oddaleniu.

Na wstępie należy przypomnieć, że ustawą z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. z 2016 r., poz. 189) dokonano istotnej modyfikacji zasad przedawnienia karalności przestępstw. Zgodnie ze znowelizowanym art. 102 k.k. przedłużenie tego okresu przestało być bowiem uzależnione od wszczęcia postępowania przeciwko osobie, a następuje z chwilą wszczęcia postępowania w sprawie. Jednocześnie zgodnie z art. 2 ww. ustawy nowelizującej, do czynów popełnionych przed dniem wejścia jej w życie stosuje się przepisy o przedawnieniu w brzmieniu nadanym wskazaną ustawą nowelizującą, chyba że termin przedawnienia już upłynął. Jeśli zatem do dnia zmiany przepisów o przedawnieniu (tj. do dnia 2 marca 2016 r.) nie nastąpiło przedawnienie, kwestię przedawnienia karalności należy oceniać według art. 101 k.k. i art. 102 k.k. – w brzmieniu obowiązującym w dacie orzekania i to niezależnie od tego, czy dla oceny prawnej konkretnego zachowania konieczne jest odwołanie się do reguły kolizyjnej określonej w art. 4 § 1 k.k. (zob. postanowienie SN z dnia 6 grudnia 2017 r., V KK 236/17, LEX nr 2408339; postanowienie SN z dnia 20 lutego 2018 r., V KK 344/17, LEX nr 2460487; postanowienie SN z dnia 4 lipca 2019 r., III KK 273/18, LEX nr 2695214; postanowienie SN z dnia 20 października 2020 r., V KK 375/20, LEX nr 3066976). Termin przedawnienia karalności przestępstwa z art. 218 § 1a k.k. przypisanego skazanej wynosił 5 lat (art. 101 § 1 pkt 5 k.k.). Zarzut jego popełnienia M. S. przedstawiono dopiero w dniu 14 marca 2020 r. (k. 359). Zatem kluczowego znaczenia nabiera ustalenie kiedy doszło do „wszczęcia postępowania” w rozumieniu aktualnie obowiązującego art. 102 k.k.

W tym miejscu należy zauważyć, że pierwotnie w wyniku zawiadomienia o przestępstwie złożonego przez pokrzywdzonego, dochodzenie w sprawie złośliwego i uporczywego naruszania praw pracownika w osobie J. G. oraz odmowy ponownego przyjęcia do pracy i wypłaty wynagrodzenia za pracę przez pracodawcę R. S. właściciela firmy A. z siedzibą w S. przy ul. […] na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Sosnowcu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych sygn. akt V P 607/12 z dnia 20 października 2013 r., tj. o czyn z art. 218 § 1a, § 2 i § 3 k.k., wszczęto w dniu 14 marca 2014 r. (k. 429). Po przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego, prokurator zdecydował się skierować akt oskarżenia wyłącznie wobec R. S.(k. 301-303). Na etapie postępowania jurysdykcyjnego ustalono natomiast, że zarzuconego mu przestępstwa z art. 218 § 1a k.k. R. S. dopuścił się wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, którą okazała się M. S., co znalazło swoje odzwierciedlenie w treści wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 18 września 2019 r., sygn. akt VII Ka 52/19 (k. 352-357).

W związku z powyższym, postanowieniem z dnia 7 lutego 2020 r. ponownie wszczęto dochodzenie w sprawie „zaistniałego w okresie od 14 lutego 2012 r. do 28 sierpnia 2012 r. w S. działając wspólnie i w porozumieniu z R. S. pełniącego funkcję Prezesa spółki A. sp. z o.o. złośliwie i uporczywie naruszała prawa pracownika w osobie J. G. wynikających ze stosunku pracy w ten sposób, że zajmowała się sprawami pracowniczymi w spółce A. i przygotowywała dokumenty kadrowe”, tj. o czyn z art. 218 § 1a k.k. (k. 358). Następnie M. S. przedstawiono zarzut popełnienia przestępstwa z art. 218 § 1a k.k. (k. 359) i skierowano akt oskarżenia (k. 376-383).

W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że do wszczęcia postępowania w sprawie złośliwego i uporczywego naruszania praw pracowniczych J. G. w związku z jego zatrudnieniem w A. sp. z o.o. doszło w dniu 14 marca 2014 r., a zatem z chwilą wydania pierwszego postanowienia o wszczęciu dochodzenia. Postanowienie o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia inicjuje postępowanie przygotowawcze w sprawie o konkretny czyn. Zakres przedmiotowy tego postępowania wyznacza opis zdarzenia w sensie historycznym. Porównanie opisu czynu z postanowienia o wszczęciu dochodzenia z dnia 14 marca 2014 r. z opisem czynu przypisanego M. S. w zaskarżonym wyroku prowadzi do jednoznacznych wniosków, że dotyczą one tego samego zdarzenia. Nie ma przy tym znaczenia, że we wskazanym postanowieniu jako pracodawcę wskazano „R. S. właściciela firmy A. z siedzibą w S.”, albowiem faktycznie była nim A. sp. z o.o., w której ww. pełnił funkcję prezesa zarządu. Postanowienie o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia nie określa zakresu podmiotowego postępowania, a wyłącznie zakres przedmiotowy. Ten pierwszy wyznacza dopiero postanowienie o przedstawieniu zarzutów, które jak wskazano wyżej obecnie nie ma znaczenia z punktu widzenia wydłużenia okresu przedawnienia karalności. W tej sytuacji drugie postanowienie o wszczęciu dochodzenia z dnia 7 lutego 2020 r. pozostaje bez znaczenia z punktu widzenia zainicjowania fazy in rem co do czynu przypisanego M. S.. Było ono zresztą całkowicie zbędne, choć niewątpliwie ułatwiało rejestrację sprawy w jednostce prokuratury w sytuacji, gdy akta główne po skierowaniu aktu oskarżenia przeciwko R. S. znajdowały się w Sądzie Rejonowym w Sosnowcu. Nie bez znaczenia zapewne pozostawał fakt, że liczenie terminów procesowych sprawy zarejestrowanej z pierwotnym wszczęciem „wygenerowałoby” wieloletnie postępowanie.

Reasumując, późniejsze wszczęcie śledztwa lub dochodzenia w sprawie o ten sam czyn, co do którego toczy się już postępowanie przygotowawcze nie ma znaczenia dla ustalenia momentu „wszczęcia postępowania” w rozumieniu art. 102 k.k., który należy liczyć od tego pierwotnego postanowienia inicjującego postępowanie in rem. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, czy to drugie wszczęcie nastąpiło omyłkowo, czy też intencjonalnie, jedynie dla celów statystycznych. Decyzja ta w żaden sposób nie pogarsza bowiem sytuacji procesowej podejrzanego, gdyż już pierwsze wszczęcie wywołało skutek przewidziany w art. 102 k.k.

Wskazane argumenty prowadzą do wniosku, że zaskarżony wyrok nie zapadł z obrazą art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., albowiem w sprawie nie doszło do przedawnienia karalności przestępstwa przypisanego skazanej, który na mocy art. 102 k.k. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. z 2016 r., poz. 189) uległ wydłużeniu o kolejne 10 lat, w związku ze wszczęciem dochodzenia w dniu 14 marca 2014 r. Tym samym kasacja podlegała oddaleniu jako oczywiście bezzasadna.

W tej sytuacji bezprzedmiotowe stało się rozstrzyganie w zakresie wniosku o wstrzymanie wykonania zaskarżonego wyroku.

Mając na względzie powyższe, orzeczono jak w sentencji postanowienia, kosztami postępowania kasacyjnego obciążając skazaną M.S., zgodnie z art. 637a k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k.

[as]