Sygn. akt: WZ 18/14

POSTANOWIENIE

Dnia 4 września 2014 r.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Edward Matwijów (przewodniczący)
‎SSN Jan Bogdan Rychlicki
‎SSN Jerzy Steckiewicz (sprawozdawca)

Protokolant :asystent Marcin Szlaga

przy udziale prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej płk. Zbigniewa Badelskiego, w sprawie kmdr. rez. A.G. po rozpoznaniu w Izbie Wojskowej na posiedzeniu w dniu 4 września 2014 r., zażalenia prokuratora Wojskowej Prokuratury Okręgowej w P. na postanowienie Wojskowego Sądu Okręgowego w P. z dnia 15 lipca 2014 r., sygn. akt: Ko (…) w przedmiocie wynagrodzenia adwokata z wyboru

p o s t a n o w i ł

zmienić zaskarżone postanowienie przez obniżenie zasądzonej od Skarbu Państwa na rzecz kmdr. rez. A. G. kwoty wydatków poniesionych przez niego w związku z ustanowionym adwokatem o 3.394,80 zł (trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt cztery złote i osiemdziesiąt groszy), to jest do wysokości 19.865, 18 zł (dziewiętnaście tysięcy osiemset sześćdziesiąt pięć złotych i osiemnaście groszy).

UZASADNIENIE

Wojskowy Sąd Okręgowy w P. rozpoznając wniosek obrońcy z wyboru oskarżonego, który został uniewinniony, o przyznanie należności z tytułu udzielonej pomocy prawnej, zasądził ją zgodnie z żądaniem, przy czym stawkę wynagrodzenia adwokata, przyznaną w wysokości sześciokrotnej stawki minimalnej, podwyższył o 23 % podatku VAT.

Sąd miał wątpliwości, czy do kosztów obrony z wyboru należało naliczać podatek od towarów i usług; przyznał go jednak argumentując, że skoro VAT zaliczany jest do kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu, to ratio legis przemawia za tym by sytuacja była analogiczne w przypadku obrony z wyboru.

Zażalenie na to postanowienie wniósł prokurator i zarzucił:

„ Na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a konkretnie art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z § 2 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461) poprzez błędne przyjęcie możliwości podwyższenia o stawkę podatku od towarów i usług (VAT) kwoty 14. 760,00 zł stanowiącej koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu sądowym przed Wojskowym Sądem Okręgowym w P. w sprawie So. […] udzielonego przez adwokata z wyboru B. K., podczas gdy dyspozycja powołanych przepisów jednoznacznie dopuszcza możliwość podwyższenia o stawkę podatku od towarów i usług (VAT) kwoty stanowiącej koszty zastępstwa procesowego wyłącznie udzielonego przez adwokata ustanowionego z urzędu, a contrario nie dopuszczając takiej możliwości wobec adwokata z wyboru”,

wnosząc

„o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonego kmdr. rez. A. G. tytułem uzasadnionych wydatków poniesionych przez niego w sprawie karnej przed Wojskowym Sądem Okręgowym w P. sygn. So.(…) kwoty 19.865, 18 zł nieuwzględniającej podatku od towarów i usług (VAT) w kwocie 3.394,80 zł liczonej od kwoty 14.760,00 zł stanowiącej koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu przygotowawczym i postępowaniu sądowym przed Wojskowym Sądem Okręgowym w P. w sprawie So (…) udzielonego przez adwokata z wyboru B. K.”.

W uzasadnieniu zażalenia powołano się na treść § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461) oraz orzeczenia Sądu Najwyższego i Sądów Apelacyjnych stwierdzające, że podatek od towarów i usług nie wchodzi w skład niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata z wyboru.

W odpowiedzi na to zażalenie obrońca oskarżonego wniósł o utrzymanie zaskarżonego postanowienia w mocy oraz o „ zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz kmdr. rez. A.G. kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg. norm przypisanych”.

W uzasadnieniu obrońca stwierdził, że w zaistniałej sytuacji procesowej zwrot kosztów wynagrodzenia adwokata powinien być powiększony o stawkę podatku VAT, bowiem oskarżony „ nie będąc przedsiębiorcą nie ma faktycznej ani prawnej możliwości odliczenia sobie kwoty podatku VAT, którą to kwotę musiał w rzeczywistości zapłacić”.

Żądanie zasądzenia należności „ za postępowanie zażaleniowe” nie zostało uzasadnione. Obrońca oskarżonego nie stawił się na posiedzenie.

Sąd Najwyższy uznając zażalenie prokuratora za uzasadnione zważył, co następuje.

Wspomniane wyżej rozporządzenie wyraźnie rozróżnia sytuacje, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu i z wyboru. I tak § 2 ust. 3 cyt. rozporządzenia przewiduje obowiązek podwyższenia stawki o należny podatek od towarów i usług w przypadku pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Obrońca z urzędu otrzymuje wynagrodzenie powiększone o podatek VAT, jest bowiem jego płatnikiem i ma obowiązek odprowadzenia go od otrzymanej kwoty wynagrodzenia.

W przypadku obrony z wyboru koszty z tytułu ustanowienia adwokata zasądzane są na rzecz strony. W rozpoznawanej sprawie stawka wynagrodzenia obrońcy wynosiła sześciokrotność stawki minimalnej, a więc była ona maksymalna i dlatego powinna pokrywać całość wydatków związanych z obroną. ( zob. postanowienie SA w Białymstoku z 2 marca 2011 r, sygn. II Akz 46/11 OSAB 2011/1/61 – 64 ).

Powoływane już rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. nie przewiduje należności za sporządzenie przez obrońcę pisemnej odpowiedzi na zażalenie strony przeciwnej.

Mając powyższe okoliczności na uwadze postanowiono, jak na wstępie.