Zgodnie z art. 26 § 2 i § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych rozpoznaje wnioski dotyczące wyłączenia sędziego, obejmujące zarzut braku niezależności sądu lub braku niezawisłości sędziego. W przypadku zgłoszenia wniosku o wyłączenie sędziego tej treści, sąd rozpoznający sprawę niezwłocznie przekazuje go Prezesowi Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych celem nadania mu dalszego biegu. Przekazanie to nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania.
Stosownie do art. 26 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym wniosek pozostawia się bez rozpoznania, jeżeli obejmuje ustalenie oraz ocenę zgodności z prawem powołania sędziego lub jego umocowania do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Przepisy procedury cywilnej przewidują pozostawienie wniosku bez rozpoznania jako reakcję na działania stron stanowiące nadużycie praw procesowych.
Od chwili wejścia w życie (14.02.b.r.), do dnia dzisiejszego (5.06.b.r.), na podstawie wspomnianych przepisów, Prezesowi Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych przekazano łącznie 48 wniosków o wyłączenie sędziów. Większość tych wniosków wpłynęło wkrótce po podjęciu uchwały składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r. (sygn. akt BSA-I-4110-1/20), którą następnie Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjną. Obecnie, wnioski te wpływają sporadycznie. Sąd Najwyższy orzekł dotychczas co do 28 wniosków. Większość rozpoznanych wniosków opierała się na treści w/w uchwały trzech izb SN, nie wskazując jednocześnie konkretnych okoliczności bezpośrednio dotyczących sędziego, którego wniosek o wyłączenie dotyczył.
Sąd Najwyższy, rozpoznając wnioski, dokonał badania ich zasadności także w oparciu o kryteria sformułowane w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 listopada 2019 r. w połączonych sprawach C-585/18, C-624/18 i C 625/18, A.K. i in. przeciwko Sądowi Najwyższemu.
Zachęcamy do zapoznania się z treścią załączonych do komunikatu wybranych postanowień Sądu Najwyższego.
I NWW 7/20
I NWW 22/20
I NWW 28/20