Postanowieniem z 25 czerwca 2023 r. Sąd Najwyższy oddalił zażalenie uczestniczki postępowania na postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w przedmiocie odrzucenia skargi kasacyjnej uczestniczki od postanowienia oddalającego apelację wniesioną przez nią w sprawie o ubezwłasnowolnienie. Przyczyną odrzucenia skargi kasacyjnej było stwierdzenie przez Sąd drugiej instancji, że nie doszło do usunięcia braku skargi polegającego na niewykazaniu przez radczynię prawną swego umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej w imieniu uczestniczki.
W sprawie przedstawiono uprzednio dwa dokumenty mające wykazywać takie umocowanie. Pierwszy z nich został sporządzony przed wszczęciem sprawy o ubezwłasnowolnienie, krótko po tym, jak radczyni prawna została ustanowiona dla skarżącej kuratorem dla osoby niepełnosprawnej (art. 183 § 1 k.r.o.). Drugi dokument został sporządzony już po upływie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że natura pełnomocnictwa procesowego, w odróżnieniu od pełnomocnictwa materialnoprawnego, nie stwarza podstaw do oceny, by zasadniczo wygasało ono z chwilą ubezwłasnowolnienia całkowitego mandanta. Samo w sobie uwzględnienie wniosku o ubezwłasnowolnienie uczestniczki nie spowodowało zatem, że pierwsze z opisanych pełnomocnictw wygasło. W badanym przypadku konkluzja o takim wygaśnięciu znajdowała jednak uzasadnienie w tym, że pełnomocnictwo – jak wynikało z jego wykładni – zostało udzielone w związku z pełnieniem przez radczynię prawną funkcji kuratora osoby niepełnosprawnej i na czas pełnienia tej funkcji. Umocowanie wygasło zatem z chwilą zwolnienia kuratora, co nastąpiło przed wniesieniem skargi kasacyjnej.
Jednocześnie drugie, późniejsze pełnomocnictwo, choć w świetle wyników wykładni art. 560 k.p.c. mogło zostać udzielone przez osobę całkowicie ubezwłasnowolnioną (na zasadzie wyjątku od art. 65 § 1 k.p.c.), także nie doprowadziło do usunięcia dostrzeżonych braków, gdyż zostało udzielone po terminie do wniesienia skargi. W konsekwencji należało uznać, że nie wykazano, by skarga kasacyjna została sporządzona przez osobę uprawnioną do działania w imieniu uczestniczki w postępowaniu kasacyjnym, co uzasadniało oddalenie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu skargi.
Postanowienie SN z dnia 25 czerwca 2024 r. z uzasadnieniem (sygn. akt III CZ 97/24)