W dniu 8 grudnia br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 81/16, podjął uchwałę następującej treści:
Tytułowi egzekucyjnemu zasądzającemu należność od dłużnika osobistego można nadać klauzulę wykonalności przeciwko nabywcy nieruchomości obciążonej hipoteką zabezpieczającą zasądzoną wierzytelność (art. 788 § 1 k.p.c.), jeżeli tytuł egzekucyjny obejmuje obowiązek zbywcy wynikający ze stosunku prawnego hipoteki.
SN odmówił podjęcia uchwały w pozostałym zakresie.
Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Apelacyjny w W. postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2016 r., I ACz 845/16:
„1. Czy przepis art. 788 § 1 k.p.c. może stanowić podstawę do nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu zasądzającemu należność od dłużnika osobistego przeciwko nabywcy nieruchomości obciążonej hipoteką przymusową, niewymienionemu w tytule egzekucyjnym;
2. w razie odpowiedzi twierdzącej na powyższe pytanie - czy dla nadania klauzuli wykonalności ma znaczenie czy hipoteka przymusowa ustanowiona została na podstawie:
a) postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia wydanego zgodnie z art. 747 pkt 2 k.p.c.,
b) czy też na podstawie zrównanego z postanowieniem o udzieleniu zabezpieczenia nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, który zgodnie z art. 492 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. stanowić może podstawę wpisu hipoteki przymusowej bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności,
c) czy też na podstawie tytułu wykonawczego zasądzającego należność od dłużnika osobistego?”
Sąd Najwyższy przypomniał, że jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788. § 1 k.p.c.). Dlatego przejście obowiązku nabywcy, o którym mowa we wskazanym przepisie, następuje jedynie wtedy, gdy obowiązek ten istniał w momencie wydania tytułu egzekucyjnego.
W niniejszej sprawie hipoteka przymusowa została wpisana po wydaniu tytułu egzekucyjnego, natomiast obowiązek znoszenia egzekucji z nieruchomości powinien wynikać z tytułu egzekucyjnego. Dopuszczalne jest zatem nadanie klauzuli kolejnym nabywcom, jeśli taki obowiązek można wywieść z tytułu egzekucyjnego.