W dniu 1 lutego 2017 r. Sąd Najwyższy rozpoznawał zagadnienie prawne zredagowane przez Sąd Okręgowy-Sąd Pracy w W. w formie 3 pytań:
„1. Czy Biuro byłego Prezydenta RP utworzone przez byłego Prezydenta RP na podstawie art. 4 ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o uposażeniu byłego Prezydenta RP (…) i § 1 Zarządzenia nr 14 Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 września 1996 r. w sprawie warunków techniczno-organizacyjnych oraz trybu przekazywania środków na utworzenie i funkcjonowanie biur byłych Prezydentów jest jednostką organizacyjną, która spełnia kryteria do uznania go za pracodawcę w rozumieniu art. 3 k.p. czy też pracodawcą osób zatrudnionych w Biurze jest były Prezydent RP?
2. Czy stosunek pracy pracownika Biura byłego Prezydenta RP wygasa wraz ze śmiercią byłego Prezydenta RP?
3. Czy w razie śmierci byłego Prezydenta RP, który utworzył Biuro byłego Prezydenta RP, pracownik Biura byłego prezydenta RP jest przejmowany na zasadach określonych w art. 23[1] § 1 k.p. przez Kancelarię Prezydenta RP?”.
W odpowiedzi na ww. pytania prawne Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że: „Pracodawcą pracowników zatrudnionych w Biurze byłego Prezydenta RP jest to Biuro, a ich stosunki pracy wygasają z dniem śmierci byłego Prezydenta RP (art. 3 w związku z art. 63[2] § 1 i 2 k.p.)”.
W pozostałym zakresie Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały.
Problemy przedstawione przez Sąd Okręgowy wyłoniły się przy rozpoznawaniu, w postępowaniu apelacyjnym, sprawy z powództwa pracownicy, która była zatrudniona w biurze byłego Prezydenta RP (obecnie nieżyjącego). Pracownica domagała się w pozwie m.in. zapłaty wynagrodzenia za 1 miesiąc, odszkodowania z tytułu ustania stosunku pracy i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, przy czym powództwo wytoczyła zarówno przeciwko jedynej spadkobierczyni byłego Prezydenta RP (jego córce), jak i Skarbowi Państwa – Kancelarii Prezydenta RP.
Sąd pierwszej instancji uwzględnił powództwo (w znacznej części) w stosunku do Skarbu Państwa (przy czym sprostował oznaczenie statio fisci z „Kancelarii Prezydenta RP” na „Szefa Kancelarii Prezydenta RP”) oraz oddalił w całości pozew wniesiony przeciwko córce byłego Prezydenta RP.
Przy rozpoznawaniu apelacji powódki oraz Skarbu Państwa - Szefa Kancelarii Prezydenta RP od tego orzeczenia, Sąd Okręgowy powziął istotne wątpliwości natury prawnej odnośnie do ustalenia, kto w okolicznościach faktycznych rozpoznawanej sprawy był pracodawcą powódki. Wątpliwości sprowadzały się głównie do wyjaśnienia kwestii, czy takim pracodawcą było biuro byłego Prezydenta RP (jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej) czy też sam były Prezydent RP (osoba fizyczna).
Sąd Najwyższy rozstrzygnął ten problem przyjmując, że pracodawcą dla osoby zatrudnionej w biurze byłego Prezydenta RP jest to biuro, a nie były Prezydent RP. Taka konkluzja wynika m.in. z faktu, że środki na organizację tego biura (na jego utworzenie i funkcjonowanie) - w formie ryczałtu - są przekazywane z budżetu państwa w części dotyczącej Kancelarii Prezydenta RP, a nie pochodzą z „prywatnych” funduszy byłego Prezydenta RP. Ponadto zatrudnienie pracowników w biurze wiąże się z prowadzeniem przez b. Prezydenta RP określonej działalności w sferze publicznej i nie służy zaspokojeniu „prywatnych” (osobistych, indywidualnych) potrzeb b. Prezydenta RP.
Jednocześnie Sąd Najwyższy zastrzegł, że specyfika działalności biura (uzależnienie funkcjonowania tej jednostki organizacyjnej od pozostawania b. Prezydenta RP przy życiu, skoro w razie jego śmierci biuro ulega likwidacji) skutkuje tym, że wraz ze śmiercią b. Prezydenta RP stosunki pracy osób zatrudnionych w biurze wygasają (czyli ustają bez składania jakichkolwiek oświadczeń woli o rozwiązaniu stosunku pracy). Taki przypadek jest zbliżony do sytuacji, jaka zachodzi w przypadku wygaśnięcia stosunku pracy, w którym pracodawcą była osoba fizyczna, a pracownik nie jest przejmowany przez nowego pracodawcę na zasadach określonych w art. 23[1] k.p.