W dniu 16 lutego br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 103/16, podjął uchwałę następującej treści:
Artykuł 106 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (jedn. tekst Dz.U. z 2016 r., poz. 2060) nie wyłącza odpowiedzialności Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z tytułu zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej, jeżeli posiadacz pojazdu nieobjętego obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej pojazdów mechanicznych poniósł śmierć w wypadku, którego sprawcą był kierujący pojazdem.
Powyższa uchwała została podjęta w odpowiedzi na pytanie prawne przedstawione przez Sąd Okręgowy w T.:
„Czy art. 106 ust. 6 pkt. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z dnia 22 maja 2003 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 392), wyłącza odpowiedzialność Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z tytułu zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w sytuacji, gdy posiadacz pojazdu nie objętego obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych poniósł śmierć w wypadku, którego sprawcą był kierujący tym pojazdem?”
Sąd Najwyższy przypomniał, że zgodnie z art. 106 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wyrównuje szkodę w części, w której nie może być zaspokojona, ale nie spełnia świadczenia z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych za szkody w mieniu i na osobie wyrządzone posiadaczowi pojazdu mechanicznego przez kierującego tym pojazdem.
Z wykładni językowej wynika, że wyłączenie dotyczy jedynie posiadacza pojazdu, któremu została wyrządzona szkoda. Wyjątkowy charakter tego przepisu sprawia, że nie powinien być on wykładany rozszerzająco. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia funkcja jaką pełni Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Przyjmuje się, że Fundusz jest dopełnieniem ochrony poszkodowanych, tam gdzie posiadacz zaniechał ubezpieczenia obowiązkowego.
Sąd Najwyższy wskazał, że można zarzucić takiemu rozwiązaniu, iż osoby bezpośrednio poszkodowane nie otrzymują odszkodowania, natomiast osoby bliskie otrzymują, ale podkreślił odmienność sytuacji tych osób. To posiadacz zaniedbał wykupienia ubezpieczenia OC, zatem odmowa wypłaty odszkodowania to sankcja za niedopełnienie obowiązku. Natomiast na osobach trzecich nie spoczywał obowiązek ubezpieczenia pojazdu, więc nie można takiej sankcji wobec nich wyciągać i nie można ich traktować gorzej od osób trzecich w sytuacji gdy posiadacz dopełnił obowiązku ubezpieczenia OC.