W dniu 13 maja 2020 r. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną wniesioną przez Prokuratora Generalnego i uchylił w całości zaskarżony nakaz zapłaty (sygn. I NSNc 28/19).
W niniejszej sprawie pożyczkobiorca zawarł z pożyczkodawcą (osobą fizyczną) prowadzącym działalność gospodarczą umowę pożyczki na kwotę 4.455 zł z terminem jej spłaty do 24 sierpnia 2006 r. wraz z odsetkami umownymi w wysokości 84,64 zł. W umowie zastrzeżono, że w przypadku niespłacenia pożyczki wraz z odsetkami w ustalonym terminie pożyczkobiorca obowiązany będzie do zapłaty odsetek karnych w wysokości 30% za każdy rozpoczęty miesiąc zwłoki. Pożyczkobiorca nie spłacił pożyczki w przewidzianym w umowie terminie.
Pożyczkodawca wystąpił do Sądu o zapłatę kwot wynikających z zawartej umowy. Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, Sąd Rejonowy orzekł, że pozwany w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty powinien zapłacić powodowi kwotę 12.536,67 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości 30% w skali miesiąca od dnia 26 lutego 2007 r. do dnia zapłaty. Nakaz zapłaty uprawomocnił się w dniu 17 kwietnia 2007 r.
Sąd Najwyższy uznał, że dysproporcja pomiędzy oznaczoną w umowie kwotą pożyczki, a wynikającą z nakazu kwotą do zapłaty wskazuje, że określone w umowie oprocentowanie jest nie tylko sprzeczne z przepisem art. 359 § 21 k.c., ale również z celem umowy pożyczki, którym nie może być nadmierne wzbogacenie po stronie pożyczkodawcy i faktyczne doprowadzenie pożyczkobiorcy do pozbawienia go jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia.
Niezastosowanie przez Sąd, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty, art. 359 § 21 k.c. i art. 359 § 22 k.c. doprowadziło do bardzo poważnego uszczerbku w sferze prawnej pozwanego, powodując obciążenie go zobowiązaniem aktualnie przewyższającym pierwotny dług kilkadziesiąt razy, naruszając w ten sposób zasadę zaufania obywatela do państwa i godząc w bezpieczeństwo prawne pozwanego.