16 czerwca 2020 r. Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego, wywiedzioną od postanowienia Sądu Rejonowego dla K.-N.H. w K. z 29 października 1997 r., wydanego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku, i uchylił zaskarżone orzeczenie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o dziedziczeniu gospodarstwa rolnego.
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek po S.T., zmarłej 3 października 1996 r., na podstawie ustawy nabyły wprost jej dzieci – córka K.F. i syn T.T., po ½ części każde z nich, z tym że wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne nabył z mocy ustawy w całości syn T.T.
Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę nadzwyczajną, uznał, że Sąd Rejonowy w sposób rażący naruszył w tym przypadku przepisy prawa materialnego, to jest art. 1059 pkt 4 k.c. oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 12 grudnia 1990 r. w sprawie warunków dziedziczenia ustawowego gospodarstw rolnych, poprzez wyłączenie córki zmarłej K.F. z kręgu spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne, chociaż w chwili otwarcia spadku spełniała ona określone prawem warunki do jego dziedziczenia. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że z zapewnienia spadkowego i zeznań córki zmarłej, złożonych w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, wynikało, że na moment otwarcia spadku miała ona ukończone 60 lat; nie wykonywała pracy, która stanowiłaby dla niej źródło utrzymania, a przy tym przez wiele lat stale pracowała w gospodarstwie rolnym bezpośrednio przy produkcji rolnej.
W konsekwencji, Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej rozstrzygnięcia o dziedziczeniu gospodarstwa rolnego i przekazał sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania, wskazując, że było to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.
Uzasadnienie