Postanowieniem z 5 maja 2021 r. Sąd Najwyższy pozostawił bez rozpoznania skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie, utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie, który: na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia z 23 lutego 1991 r. o uznanie za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwotę 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, z której to kwoty uprzednio wypłacono 25.000 zł, z ustawowymi odsetkami od kwoty 95.000 zł od dnia prawomocności wyroku, oddalając dalej idące żądanie wnioskodawcy i obciążając kosztami postępowania Skarb Państwa.
Sąd Najwyższy stwierdził, że sformułowane przez Prokuratora Generalnego w skardze nadzwyczajnej zarzuty były tożsame z zarzutami podnoszonymi uprzednio we wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy kasacji – która została przez Sąd Najwyższy w składzie Izby Karnej oddalona jako oczywiście bezzasadna. Zgodnie zaś z art. 90 § 2 u.SN, skargi nadzwyczajnej nie można oprzeć na zarzutach, które były przedmiotem rozpoznawania skargi kasacyjnej lub kasacji przyjętej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy.
W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia Sąd Najwyższy wskazał, że o tożsamości zarzutów decyduje ich rzeczywista merytoryczna zawartość, a nie literalne brzmienie. Sąd Najwyższy uznał także, że weryfikacja tożsamości zarzutów nie może ograniczać się wyłącznie do badania ich podstaw prawnych, wskazywanych przez skarżącego – najpierw w kasacji lub skardze kasacyjnej, a następnie w skardze nadzwyczajnej. Podstawy skargi nadzwyczajnej – zwłaszcza zaś podstawa szczególna z art. 89 § 1 pkt 1 ustawy o Sądzie Najwyższym – mogą bowiem odwoływać się w istocie do tych samych naruszeń, które były już podnoszone na etapie postępowania kasacyjnego, ujmując je jednak z czysto konstytucyjnego punktu widzenia, bez powiązania ze stanowiącymi konkretyzację norm zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przepisami aktów rangi ustawowej. Z tego względu Sąd Najwyższy uznał, że dla zweryfikowania, czy podniesione w skardze nadzwyczajnej zarzuty nie były już przedmiotem rozpoznania w postępowaniu kasacyjnym, niewystarczające może okazać się porównanie zarzutów podniesionych w skardze nadzwyczajnej z zarzutami podniesionymi w kasacji lub skardze kasacyjnej jedynie w ich warstwie redakcyjnej czy też w zakresie wskazywanych przez skarżących podstaw prawnych tych zarzutów.
W takiej sytuacji za konieczne Sąd Najwyższy uznał sięgnięcie także do części motywacyjnej – uzasadnienia – zarówno kasacji bądź skargi kasacyjnej, jak i skargi nadzwyczajnej.
Uznając na gruncie rozstrzyganej sprawy, że zarówno zarzuty skargi nadzwyczajnej wniesionej przez Prokuratora Generalnego, jak i uprzednio rozpoznanej przez Sad Najwyższy kasacji pełnomocnika wnioskodawcy są tożsame i opierają się na zarzucie błędnej wykładni art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, postanowiono o pozostawieniu wniesionej przez Prokuratora Generalnego skargi nadzwyczajnej bez rozpoznania – wskazując, że niedopuszczalne jest formułowanie zarzutów skargi nadzwyczajnej w sposób zmierzający do wymuszenia kolejnej kontroli orzeczenia, którego prawidłowość w zakresie podnoszonych w skardze uchybień była już wcześniej weryfikowana przez Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie postanowienia SN z dnia 5 maja 2021 r. (sygn. I NSNk 10/20)