23 czerwca 2021 r. Sąd Najwyższy orzekając w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych rozpoznał kolejną skargę nadzwyczajną od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy na podstawie weksla in blanco zabezpieczającego wykonanie umowy konsumenckiej. Sąd Najwyższy nie uchylił tym razem nakazu, choć stwierdził naruszenie art. 76 Konstytucji RP, wskazując na konieczność przyznania pierwszeństwa ochronie powagi rzeczy osądzonej wobec ponad pięcioletniego okresu, jaki upłynął od uprawomocnienia się nakazu.
Sąd Najwyższy rozpoznał kolejną skargę nadzwyczajną, w której Prokurator Generalny zarzucił nakazowi zapłaty wystawionemu na rzecz przedsiębiorcy prowadzącego działalność finansową, naruszenie zasad konstytucyjnych: ochrony godności człowieka (art. 30) oraz ochrony konsumentów (art. 76) oraz rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 3853 pkt 16, 17 oraz 23 k.c. w zw. z art. 3851 § 1 k.c., poprzez niezastosowanie przepisu o niedozwolonych postanowieniach umownych do umowy opcji nabycia akcji oraz art. 484 § 2 k.c. w zw. z art. 483 § 1 k.c. i art. 484 § 1 k.c. ze względu na rażące wygórowanie kary umownej.
Podobnie jak przy rozpoznawaniu poprzednich skarg dotyczących tego rodzaju nakazu zapłaty (przykładowo: sygn. I NSNc 178/20, I NSNc 176/20), Sąd Najwyższy uznał, że osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności profesjonalnej w obszarze obrotu akcjami, zawierając umowę opcji nabycia akcji z przedsiębiorcą prowadzącym działalność finansową ma status konsumenta i objęta jest ochroną przewidzianą w Dyrektywie 93/13/EWG. Dlatego Sąd Rejonowy wydając zaskarżony nakaz zapłaty na podstawie samego weksla, nie uwzględniając unormowań prawa konsumenckiego, naruszył konstytucyjną zasadę ochrony konsumentów (art. 76 Konstytucji) nie zapewniając konsumentowi ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, jaka wynika z Dyrektywy 93/13/EWG oraz implementujących ją do krajowego porządku prawnego, przepisów Kodeksu cywilnego.
Chociaż Sąd Najwyższy stwierdził naruszenie art. 76 Konstytucji oraz zaistnienie przesłanki funkcjonalnej z art. 89 § 1 principium u.SN, to jednak na podstawie art. 115 § 2 u.SN orzekł, że upływ 5 lat od uprawomocnienia zaskarżonego nakazu zapłaty nie pozwala na jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, zgodnie z art. 91 § 1 u.SN.
Sąd Najwyższy podkreślił, że art.115 § 2 u.SN zakazujący uchylenia orzeczenia zasadnie zaskarżonego na podstawie art. 89 § 1 u.SN, w sytuacji gdy wywołało ono już nieodwracalne skutki prawne, w tym gdy od jego uprawomocnienia upłynęło 5 lat, stanowi jedno z koniecznych zabezpieczeń przed nadużywaniem skargi nadzwyczajnej. Przepis ten pozwala wyjątkowo odstąpić od stosowania tego ograniczenia, jest to jednak możliwe jedynie wówczas, gdy podmiot inicjujący kontrolę nadzwyczajną przytoczy odpowiednią podstawę wraz z uzasadnieniem. W przedmiotowej skardze nadzwyczajnej zabrakło natomiast zarówno bezpośredniego przywołania dyspozycji z art. 115 § 2 in fine u.SN jak i uzasadnienia dla wniosku o zastosowanie tego wyjątku.