Sąd Najwyższy w Izbie Dyscyplinarnej podjął trzy uchwały w przedmiocie zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych. We wszystkich przypadkach sędziowie ci, wykonując obowiązki służbowe, podważali skuteczność powołania na stanowisko sędziowskie lub zdolność do orzekania innych sędziów, powołanych przez Prezydenta RP w ostatnich latach.
Sędzia sądu okręgowego M. F. jako Przewodniczący składu orzekającego sądu odwoławczego w dwóch sprawach cywilnych zarządził przedstawienie akt tych spraw Przewodniczącemu wydziału celem ponownego przydzielenia sędziów do ich rozpoznania w pierwszej instancji, gdyż uznał za nieskuteczny akt powołania na sędziego osoby orzekającej w dotychczasowym składzie przez Prezydenta RP dnia 4 lutego 2021 r. Ponadto, w innej sprawie cywilnej, rozpoznając wniosek w postępowaniu egzekucyjnym podważył zgodność z prawem powołania sędziego sądu apelacyjnego uczestniczącego w wydaniu wyroku stanowiącego podstawę tego postępowania, który powołany został przez Prezydenta RP dnia 26 kwietnia 2021 r. Jednocześnie kwestionował umocowanie konstytucyjnych organów Rzeczypospolitej Polskiej – Trybunału Konstytucyjnego oraz Krajowej Rady Sądownictwa.
Sędzia sądu okręgowego P. G., wyznaczony do trzyosobowego składu orzekającego w sprawie karnej, w piśmie skierowanym do Prezesa sądu odmówił orzekania z innym sędzią tego sądu powołanym przez Prezydenta RP dnia 22 lutego 2021 r. Jednocześnie kwestionował umocowanie konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa.
Sędzia sądu rejonowego M. R., jako Przewodniczący składu orzekającego w sprawie karnej, wydał postanowienie o umorzeniu postępowania uznając, że w odniesieniu do oskarżonej, prokuratora w stanie spoczynku, nie został skutecznie uchylony immunitet przewidziany przez ustawę Prawo o prokuraturze. Sędzia zakwestionował istnienie stosunku służbowego sędziów Sądu Najwyższego Izby Dyscyplinarnej orzekających o zezwoleniu na pociągniecie prokuratora do odpowiedzialności karnej w drugiej instancji, powołanych przez Prezydenta RP dnia 20 września 2018 r. Sędzia kwestionował tym samym umocowanie konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej jakim jest Sąd Najwyższy. Skutkiem tego zachowania było narażenie stron, w tym licznych pokrzywdzonych, na pozbawienie ich prawa do sądu.
W przypadku wszystkich trzech sędziów właściwi Prezesi sądów wydali w trybie art. 130 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych zarządzenia o natychmiastowej przerwie w czynnościach służbowych sędziów. Instytucję tę ustawodawca przewidział na wypadek, gdy ze względu na rodzaj czynu dokonanego przez sędziego powaga sądu lub istotne interesy służby wymagają natychmiastowego odsunięcia go od wykonywania obowiązków. Przerwa ta trwa nie dłużej niż miesiąc. Wobec wszystkich trzech sędziów zostały również wszczęte postępowania dyscyplinarne.
Uchwałami z dnia 16 listopada 2021 r. (sygn. akt I DO 13/21), 24 listopada 2021 r. (sygn. akt I DO 14/21) i 15 listopada 2021 r. (sygn. akt I DO 16/21) wymienieni sędziowie zostali zawieszeni w czynnościach służbowych. Równocześnie, Sąd Najwyższy, zobligowany przepisem art. 129 § 3 cytowanej ustawy, obniżył wynagrodzenie sędziego M. F. o 50 proc., zaś sędziów P. G. i M. R. – o 40 proc.
W przypadku sędziów P. G. i M. R. Sąd Najwyższy rozpoznawał sprawę już po zakończeniu przerwy w czynnościach służbowych. W sprawie P. G. Sąd Najwyższy uznał, że okoliczność ta, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2002 r., sygn. akt SNO 32/02), nie stanowi przeszkody dla merytorycznej weryfikacji podstaw zarządzonej przerwy w czynnościach służbowych sędziego. Natomiast w sprawie M. R. Sąd Najwyższy zastosował zawieszenie w trybie art. 129 § 1 tej samej ustawy.
Przedmiotowe orzeczenia nie są prawomocne. Sędziom przysługują na nie zażalenia, jednak podlegają one natychmiastowemu wykonaniu w zakresie zarówno zawieszenia w czynnościach służbowych, jak i obniżenia wynagrodzenia.
Uchwała z dnia 16 listopada 2021 r., sygn. akt I DO 13/21
Uchwała z dnia 24 listopada 2021 r., sygn. akt I DO 14/21
Uchwała z dnia 15 listopada 2021 r., sygn. akt I DO 16/21 (ze zdaniem odrębnym do uzasadnienia SSN J. Dusia)