W wyroku z 15 czerwca 2022 r., II CSKP 573/22, Sąd Najwyższy rozważał możliwość stosowania skargi pauliańskiej (art. 527 k.c.) w celu ochrony należności Skarbu Państwa wynikających z orzeczenia przez sąd karny przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa (art. 45 § 1 k.k.).
Uzasadniając rozstrzygniecie o oddaleniu skargi kasacyjnej pozwanego, Sąd Najwyższy stwierdził, że wierzytelność Skarbu Państwa, powstała wskutek orzeczenia wydanego na podstawie art. 45 § 1 k.k., nie ma charakteru cywilnoprawnego. Publicznoprawny charakter tej wierzytelności nie wyklucza jednak możliwości udzielenia ochrony pauliańskiej na podstawie art. 527 k.c. stosowanego w drodze analogii.
Odwołując się do orzecznictwa w sprawach dotyczących danin publicznych, Sąd Najwyższy wskazał, że brak uregulowania ochrony wierzyciela (Skarbu Państwa) w razie orzeczenia przepadku korzyści majątkowej stanowi lukę w prawie. Zastosowanie przepadku przez sąd karny jest bowiem obligatoryjne, a cel stosowania art. 45 § 1 k.k. mógłby zostać ubezskuteczniony w razie przyjęcia, że wierzycielowi nie przysługuje ochrona przed fraudacyjnymi czynnościami dłużnika.
Sąd Najwyższy wyjaśnił również, odwołując się do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, że przyjęty w sprawie kierunek wykładni nie stoi w sprzeczności z zasadą określoności prawa. W następstwie działania art. 527 i n. k.c. per analogiam nie powstaje bowiem nowy obowiązek w sferze prawa karnego; wzmocnieniu ulega jedynie szansa na zrealizowanie obowiązku już istniejącego.
Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2022 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II CSKP 573/22)