W okresie od 19 do 25 listopada 2022 r. w Izbie Cywilnej zapadło osiem postanowień stwierdzających, że decyzje podjęte w odniesieniu do żądań wyłączenia sędziów SN od rozpoznania sprawy są orzeczeniami nieistniejącymi.
Orzeczenia powyższe wydano w sprawach II CSKP 205/22, II CSKP 254/22, II CSKP 420/22, II CSKP 426/22, III CZ 329/22, III CZ 348/22, III CZP 113/22, III CZP 114/22, przy czym w siedmiu sprawach (wszystkich oprócz II CSK 205/22) zgłoszono zdania odrębne.
Do chwili obecnej sporządzone zostało uzasadnienie postanowienia z 18 listopada 2022 r. w sprawie II CSKP 205/22, w którym uznano za nieistniejące dwie decyzje uwzględniające żądania sędziów SN o wyłączenie ich od rozpoznania sprawy.
W wymienionym postanowieniu Sąd Najwyższy wskazał, że czynności z 6 września i 25 października 2022 r., określone jako postanowienia Sądu Najwyższego o wyłączeniu sędziów, są oczywiście niekonstytucyjne, ponieważ naruszają art. 190 ust. 1 Konstytucji RP poprzez ignorowanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego. Niekonstytucyjne, a zatem niedopuszczalne, jest bowiem rozpoznanie wniosku o wyłączenie sędziego, który obejmuje zarzuty odnoszące się do okoliczności jego powołania (wyroki Trybunału Konstytucyjnego: z 2 czerwca 2020 r., P 13/19; z 23 lutego 2022 r., P 10/19; z 10 marca 2022 r., K 7/21).
Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku orzeczeń sądu, którego rozstrzygnięcia nie podlegają dalszemu zaskarżeniu, remedium na niedopuszczalną i rażąco sprzeczną z obowiązującym porządkiem prawnym praktykę składania i uwzględniania żądań wyłączenia sędziego uzasadnionych wadliwością procesu jego powołania, jest pozbawienie ich skutków prawnych poprzez stwierdzenie ich nieistnienia. Decyzje takie nie mają bowiem żadnego umocowania w obowiązującym stanie prawnym, nie mają nic wspólnego z sądowym stosowaniem prawa w demokratycznym państwie prawa.
Postanowienie SN z dnia 18 listopada 2022 r. z uzasadnieniem (sygn. akt II CSKP 205/22)