Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 1 grudnia 2022 r. rozpoznając wniosek o wyłączenie sędziego Sądu Najwyższego od orzekania w sprawie o zbadanie wymogów niezawisłości i bezstronności innego Sędziego Sądu Najwyższego ustalił, że jest on wyłączony od rozpoznawania sprawy z mocy samej ustawy.
Wnioskodawca, który wniósł skargę o wznowienie postępowania wraz z wnioskiem o wstrzymanie wykonania orzeczenia, następnie na podstawie art. 29 § 5-7 i 9 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym złożył wniosek o stwierdzenie, że w sprawie zachodzą przesłanki naruszenia przez wyznaczonego sędziego Sądu Najwyższego standardu niezawisłości lub bezstronności mające wpływ na wynik sprawy i wniósł o wyłączenie tego sędziego od rozpoznania sprawy w związku z naruszeniem jego bezstronności i niezawisłości poprzez orzekanie w sprawie, której wynik ma bezpośredni wpływ na sytuację orzekającego, ewentualnie o jego wyłączenie w trybie art. 49 § 1 k.p.c. w związku z naruszeniem bezstronności i niezawisłości tego sędziego poprzez orzekanie w sprawie, której wynik ma bezpośredni wpływ na sytuację orzekającego.
Sędzia, którego dotyczy wniosek, wniósł o wyłączenie od jego rozpoznania sędziów SN, w tym SSN Tomasza Artymiuka, w związku z tym, iż byli oni sygnatariuszami oświadczenia skierowanego do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, w którym stwierdzili, że wiąże ich uchwała Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r., zgodnie z którą udział w składzie orzekającym osoby powołanej do Sądu Najwyższego na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w składzie i trybie przewidzianym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. prowadzi w każdym przypadku do nienależytej obsady sądu albo sprzeczności składu tego sądu z przepisami prawa. W związku z tym w ocenie wnioskującego sędziego w stosunku do każdego z sygnatariuszy powyższego oświadczenia, w tym sędziego SN Tomasza Arymiuka, istnieją tego rodzaju okoliczności, które wywołują uzasadnione wątpliwości co do bezstronności.
Stwierdzając, że sędzia Tomasz Artymiuk jest wyłączony z mocy samej ustawy od rozpoznania przedmiotowej sprawy, Sąd Najwyższy miał na uwadze, że uchwała Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r., w której wydaniu sędzia brał udział, jako niekonstytucyjny akt normatywny utraciła moc obowiązującą wskutek stwierdzenia jej niekonstytucyjności przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 kwietnia 2020 r. (U 2/20). Tymczasem z uwagi na treść wniosku o zbadanie standardu niezawisłości lub bezstronności sędzia wyznaczony do jego rozpoznania miałby ocenić w pierwszej kolejności to, czy uchwała Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. jest wiążąca i obowiązuje. W związku z tym w odniesieniu do sędziego biorącego udział w wydaniu tej uchwały zachodzi przesłanka wyłączenia z mocy samej ustawy, o której mowa w art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. Sędzia z uwagi na zakres zarzutów wnioskodawcy, który złożył skargę o wznowienie postępowania i do której odwołał się we wniosku o zbadanie standardu niezawisłości lub bezstronności, orzekałby bowiem o skuteczności i mocy wiążącej uchwały z 23 stycznia 2020 r. (w tym sensie w rozumieniu k.p.c. szeroko rozumianej ważności) w niniejszym postępowaniu. Sędzia w takim przypadku rozstrzygałby także w istocie o własnych obowiązkach i ewentualnej zasadności odmowy orzekania z sędziami powołanymi na podstawie przepisów uchwalonych w 2017 r. Zatem w związku z tym orzekanie przez sędziego uczestniczącego w wydaniu uchwały połączonych Izb Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r. i podpisanego pod oświadczeniem skierowanym do Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego oddziaływałoby na ocenę zakresu jego obowiązków w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości i ich wykonywanie (art. 48 § 1 pkt 1 k.p.c.).
W związku z powyższym, na podstawie art. 48 § 1 pkt 1 i 5 k.p.c. należało ustalić, że SSN Tomasz Artymiuk jest wyłączony od rozpoznania sprawy z wniosku o zbadanie wymogów niezawisłości i bezstronności sędziego z mocy samej ustawy.
Postanowienie SN z dnia 1 grudnia 2022 r. z uzasadnieniem (sygn. akt III CB 1/22)