Postanowieniem z 4 kwietnia 2023 r., I NSW 6/23, Sąd Najwyższy uznał za zasadną skargę pełnomocnika partii politycznej Lewica Razem na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej nr 9/2023 z 16 stycznia 2023 r. odrzucającą sprawozdanie o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania oraz o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego w 2021 r.
Państwowa Komisja Wyborcza zarzuciła, że partia Lewica Razem przyjęła środki finansowe z naruszeniem art. 25 ust. 1 ustawy o partiach politycznych (u.p.p.). W przypadku czterech wpłat w łącznej kwocie 338,48 zł naruszenie u.p.p. polegało na niedochowaniu wskazanego ustawą terminu zwrotu środków. W odniesieniu do pozostałych środków w łącznej kwocie 56,00 zł naruszenie sprowadzało się do braku potwierdzenia, że podmiot, od którego pochodziły środki, posiada miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W konsekwencji PKW odrzuciła sprawozdanie o źródłach pozyskania środków finansowych. Zgodnie z treścią ustawy o partiach politycznych, skutkiem odrzucenia sprawozdania partii politycznej jest utrata przez nią prawa do otrzymania subwencji w następnych 3 latach, w których partia jest uprawniona do jej otrzymywania. Partia polityczna Lewica Razem wniosła skargę na powyższą uchwałę PKW.
Wyjątkowa dolegliwość zastosowanego w ustawie rozwiązania może prowadzić do wniosku, że mamy do czynienia z sankcją o charakterze represyjnym. Pozbawienie partii politycznej subwencji z budżetu państwa, a w konsekwencji jednego z głównych źródeł finansowania jej działalności, może prowadzić nawet do marginalizacji jej roli w życiu publicznym.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy podkreślił, że w momencie orzekania w przedmiotowej sprawie obowiązują już znowelizowane przepisy – istotnie względniejsze dla partii politycznej. Ustawodawca dostrzegł bowiem potrzebę zróżnicowania skutków prawnych uchybienia w zakresie gospodarki finansowej partii politycznej w zależności od jego charakteru (stopnia jego nieznaczności), w ten sposób, że nie każde uchybienie prowadzi do odrzucenia sprawozdania. Ustawa weszła w życie 31 marca 2023 r.
W związku z powyższym, w ocenie Sądu Najwyższego, w związku z nieznacznym charakterem uchybienia (łącznie 394,48 zł.) należało rozważyć możliwość zastosowania łagodniejszej sankcji. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie zwracał uwagę, że nowe przepisy, z założenia, w pełniejszy sposób odpowiadają woli ustawodawcy. Opierając się na ogólnych zasadach dotyczących wymierzania środków represyjnych, w świetle których należy stosować ustawę względniejszą, należało uznać skargę za zasadną. W konsekwencji, w ocenie Sądu Najwyższego, w realiach niniejszej sprawy sprawozdanie Partii w świetle nowych przepisów nie powinno było zostać odrzucone.