Na posiedzeniu jawnym 5 października 2023 r. Sąd Najwyższy rozważył, czy podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie wytycznych dotyczących zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w referendum ogólnokrajowym, jest organizacja społeczna, której celami statutowymi jest troska o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego, w sytuacji, gdy nie uczestniczy ona w referendum w charakterze podmiotu uprawnionego do prowadzenia kampanii referendalnej, o których mowa w art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym.
Sąd Najwyższy wskazał, że kwestie dotyczące organizacji i przeprowadzenia wyborów oraz referendum ogólnokrajowego, mieszczą się w zakresie prawa publicznego. Przepisy te, w odróżnieniu od prawa prywatnego, traktować należy zasadniczo w sposób ścisły i niedopuszczalna jest ich wykładnia rozszerzająca. Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę na negatywne następstwa, na jakie narażony byłby proces wyborczy i referendalny w razie dopuszczania odstępstw od ustalonego wąskiego katalogu uprawnionych. W istocie nie można byłoby wówczas ustalić w sposób niebudzący wątpliwości, komu de facto przysługuje legitymacja do złożenia skargi na uchwałę PKW. Gdyby celem ustawodawcy było wprowadzenie katalogu otwartego podmiotów uprawnionych do złożenia takich skarg, z pewnością sformułowałby treść tego przepisu w odmienny sposób. Jednocześnie Sąd Najwyższy przypomniał, że postanowieniem Sądu Najwyższego z 7 września 2023 r., I NSW 13/23, znacząco rozszerzono katalog podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi na uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej, ale w orzeczeniu tym postawiono wyraźną granicę, wynikającą z odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu wyborczego w tej materii (art. 92 ust. 1 ustawy o referendum ogólnopolskim). Podmiotami uprawnionymi do wniesienia skargi na uchwałę PKW w świetle powyższego są podmioty uprawnione, o których stanowi art. 48 ust. 1 ustawy o referendum ogólnopolskim. W rezultacie Sąd Najwyższy uznał, że Skarżąca nie jest podmiotem posiadającym legitymację do wniesienia skargi i odrzucił skargę.
Temu stanowisku Sąd Najwyższy dał wyraz w kolejnych orzeczeniach w sprawach I NSW 70/23 i I NSW 72/23.
Postanowienie SN z dnia 5 października 2023 r. (sygn. akt I NSW 69/23)