W dniu dzisiejszym Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego przedstawił opinię SN dotyczącą projektu ustawy o Sądzie Najwyższym (druk 1727).
Na wstępie zauważyć trzeba, że wyeliminowano dotychczasowe uprawnienie SN do opiniowania projektów przepisów prawa związanych z sądownictwem w zakresie, w jakim uzna to za celowe (art. 1 pkt 3 obowiązującej ustawy). Wpłynie to niewątpliwie na zubożenie dyskusji w procesie legislacyjnym.
Należy zwrócić uwagę na trzy cele projektu.
Po pierwsze, celem jest usunięcie większości obecnie orzekających sędziów SN pod pozorem zmian ustrojowych, o których mowa w art. 180 ust. 5 Konstytucji RP.
Po drugie, wprowadzenie nowego modelu odpowiedzialności dyscyplinarnej, w którym szczególną rolę wyznaczono Prezesowi i sędziom orzekającym w Izbie Dyscyplinarnej. Model ten ma charakter represyjny i umożliwi np. pociąganie do odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy nie będą respektowali orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.
Trzecim celem projektu jest istotne zwiększenie wpływu Ministra Sprawiedliwości na SN.
Opinia wskazuje zawarte w projekcie przepisy, które pozostają w sprzeczności z Konstytucją RP. Dotyczy to m.in. przerwania kadencji Pierwszego Prezesa SN. W opinii zwraca się nadto uwagę na wyeliminowanie procedury konkursowej na zwolnione stanowiska sędziów (art. 92 projektu) oraz dysfunkcjonalną strukturę organizacyjną SN, która wpłynie na wydłużenie czasu rozpoznawania spraw. Podkreślić trzeba, że projekt, bez określenia jakichkolwiek kryteriów, przewiduje możliwość wygaszenia stosunku pracy w odniesieniu do wszystkich pracowników SN bez uwzględnienia jakiejkolwiek ochrony i osłon socjalnych.
Odnotować należy, że w projekcie przewidziano, że Prezes Izby w sposób arbitralny będzie mógł wyznaczać składy orzekające do rozpoznania konkretnych spraw.
Rozwiązania zawarte w projekcie zwiększyć mają, zdaniem projektodawców, poziom zaufania do SN i spowodować, że SN wydawał będzie sprawiedliwe orzeczenia. Te wydawane dotąd, ich zdaniem, nie zawsze są bowiem sprawiedliwe, uzasadnienie zawiera przykłady takich orzeczeń. Oznacza to, że to ustawodawca i Minister Sprawiedliwości oceniać będą stopień sprawiedliwości orzeczeń sądu i wprowadzanymi mechanizmami powodować, aby orzeczenia te odpowiadały ich ocenom.
SSN Michał Laskowski
Rzecznik Prasowy Sądu Najwyższego