Wydarzenia

100 lat temu odrodziło się polskie sądownictwo

1 września 2017 r.

Po ponad 120 latach zaborów, w listopadzie 1918 roku, Polska odzyskała niepodległość. Jednak już rok wcześniej, wyprzedzając formalne powstanie niepodległego państwa polskiego, w tym także odtworzenie innych organów państwowych, odrodziło się polskie sądownictwo i powstał Sąd Najwyższy.

Uroczysta inauguracja działalności sądów królewsko-polskich, rozpoczynająca zarazem istnienie Sądu Najwyższego odbyła się w sobotę, 1 września 1917 r. o godzinie 11 w sali frontowej Pałacu Rzeczypospolitej (Krasińskich) w Warszawie.

 

palac_krasinskich_stare.jpg

 

18 lipca 1917 r. Tymczasowa Rada Stanu Królestwa Polskiego (TRS) wydała przepisy tymczasowe o urządzaniu sądownictwa. Na ich podstawie na czele sądownictwa miał się znaleźć Sąd Najwyższy, jako sąd kasacyjny. Przepisy ogłoszone zostały 19 sierpnia 1917 r. w pierwszym numerze Dziennika Urzędowego Departamentu Sprawiedliwości.

25 sierpnia 1917 roku, na ostatnim posiedzeniu organizacyjnym Departamentu Sprawiedliwości TRS, zaprzysiężono przyszłych prezesów sądów i prokuratorów oraz wręczono im nominacje. Pośród tego grona znalazł się Stanisław Pomian-Srzednicki, wybitny cywilista, ostatni Polak w byłym zaborze rosyjskim, który pełnił funkcję wiceprezesa sądu (SO w Piotrkowie), któremu powierzono funkcję Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

W trakcie uroczystości inaugurujących działalność sądów królewsko-polskich w dniu 1 września 1917 r. po złożeniu przysięgi, której rotę odczytał Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, nominacje otrzymali dwaj sędziowie Sądu Najwyższego: Jan Jakub Litauer i Antoni Żydok.

1917-lista-sedziow-SN_FB.jpg

Znaczenie wydarzeń z 1917 r. było ogromne. Po raz pierwszy od wielu lat pojawił się na terenach Polski system sądów z polskim językiem urzędowym, obsadzonych w pełni przez sędziów Polaków.

Szczególne znaczenie miało to w wypadku Sądu Najwyższego, który zaczął pełnić rolę organu centralnego, o dużym autorytecie, co pozwoliło mu wkrótce, już po odzyskaniu niepodległości w 1918 r., w sposób niezakłócony rozszerzać zakres terytorialny jego działania i pełnić niemal symboliczną rolę jedynego wspólnego dla całego kraju organu sądowego w złożonej mozaice odziedziczonych po zaborcach systemów organizacji sądownictwa.

W dniu 1 września 2017 r. w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim odbędą się uroczystości poświęcone pamięci Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego Pana Stanisława Pomian-Srzednickiego w związku z 100 rocznicą powstania Sądu Najwyższego. W uroczystościach wezmą udział: Prezesi Sądu Najwyższego, przedstawiciele Sędziów i Pracowników Sądu Najwyższego. Relacja z tego wydarzenia zostanie umieszczona na stronie internetowej poświęconej 100-leciu Sądu Najwyższego.

Podmiot udostępniający informację:
Sąd Najwyższy
Informacja wprowadzona do BIP przez:
Michałowski Krzysztof
Czas udostępnienia informacji w BIP:
31 sierpnia 2017 r., godz. 15:58
Przejdź do początku