W dniu wczorajszym (07.05) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego przedstawił uwagi do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2480). Opiniowane zmiany dotyczą skargi nadzwyczajnej oraz powoływania asesorów sądowych.
Jest to już trzecia nowelizacja ustawy, która obowiązuje dopiero od miesiąca. Nie świadczy to dobrze o jakości legislacyjnej kolejnych zgłaszanych projektów ustawy o SN. Negatywnie wpływa również na stabilność systemu prawa.
Kolejne nowelizacje prowadzą do obniżenia jakości legislacyjnej przepisów ustawy o SN, niekiedy wbrew twierdzeniom projektodawcy. Widać to chociażby na przykładzie proponowanej modyfikacji skargi nadzwyczajnej. Zgodnie z opiniowanym projektem nie dojdzie wcale do zawężenia przesłanek jej wnoszenia, ale wręcz do zwiększenia zakresu uznania sądu badającego tę skargę w zakresie oceny, czy przesłanki jej dopuszczalności zostały spełnione.
Proponowane zmiany nie realizują także zaleceń Komisji Europejskiej w sprawie praworządności w Polsce. W dokumencie tym zalecono „zagwarantowanie, aby ustawa o SN została zmieniona, tak aby: nie stosowano obniżonego wieku emerytalnego do obecnych sędziów Sądu Najwyższego, usunięto swobodę decyzyjną Prezydenta RP w odniesieniu do przedłużania czynnego mandatu sędziów Sądu Najwyższego oraz usunięto procedurę dotyczącą skargi nadzwyczajnej”.
Tymczasem projektowana ustawa nie tylko nie usuwa skargi, lecz poszerza zakres swobody w orzekaniu w sprawach zainicjowanych skargą nadzwyczajną.
Z punktu widzenia polityki tworzenia prawa, przedłożony projekt jest zaprzeczeniem wartości i zasad, jakie dotychczas były powszechnie uznawane w procesie jego stanowienia. Celem tego projektu jest przedłużenie dialogu z Komisją Europejską poza datę 3 lipca br., kiedy to sędziowie SN, którzy nie złożyli Prezydentowi RP oświadczenia o woli dalszego orzekania w trybie przewidzianym ustawą o SN, przejdą w stan spoczynku. Po tej dacie kwestionowane z punktu widzenia prawa europejskiego rozwiązania wywołają skutki, których kolejne nowelizacje ustawy o SN nie będą mogły znieść bez naruszenia zasady niedziałania prawa wstecz.
W opinii zwraca się uwagę, że kolejne zmiany ustawy o SN stanowią wyraz z góry przyjętej taktyki w toku prowadzonego z Komisją Europejską dialogu, nawiązującej w swych założeniach do niesławnej „taktyki salami” (węg. Szalámitaktika). Chodzi tu bowiem o wprowadzanie szeregu drobnych i niewiele znaczących w istocie zmian w celu wywołania wrażenia, że zmiana jest istotna i realizuje pokładane w niej oczekiwania, w istocie prowadząc do założonego od początku celu.
Pierwsze czytanie projektu w sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka zostało zaplanowane w dniu dzisiejszym na godz. 12.15.
Uwagi SN do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2480)
UPDATE - 10.05.2018
Summary
of the Opinion of the Supreme Court on the draft amendment to the Act of 8 December 2017 on the Supreme Court, presented on 4 May 2018
The draft amendment to the Act of 8 December 2017 on the Supreme Court, presented on 4 May 2018, is to be the third amendment to this act despite the fact that it has been in force for merely a month. Apart from the circumstances accompanying these amendments, it must be emphasised that the changes in question do not provide a good indication of the legislative quality of the subsequent draft laws on the Supreme Court.
Regulations proposed in the draft do not concern most sensitive issues which are the subject of recommendations of the European Commission, i.e. status of Supreme Court judges who attained the age of 65 years old prior to the Act on the Supreme Court coming into force and the situation of the First President of the Supreme Court. These issues have been raised in the recommendations of the Commission (EU) 2018/103 of 20 December 2017 regarding the rule of law in Poland complementary to Recommendations (EU) 2016/1374, (EU) 2017/146 and (EU) 2017/1520.
Contrary to drafters’ claims, the draft in question does not aim at limiting the grounds for the extraordinary appeal, but increases the discretion of the Court examining such an appeal. Those grounds are to refer to the general and ambiguous scope of the principle of a democratic state ruled by law implementing the principles of social justice, which can cause problems in the application of the law.
The draft law in questions also grants the President of the Republic of Poland the power to appoint assistant judges. Nevertheless, in the light of the Polish Constitution, the validity of such an appointment will depend on the approval of the Prime Minister. Moreover, the President is to appoint assistant judges on the recommendation of the National Council for the Judiciary. Yet, following the entry into force of the Act of 8 December 2017 personal composition of the latter body is inconsistent with the Constitution of the Republic of Poland.