Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wystąpił do Rzecznika Praw Obywatelskich o podjęcie działań zmierzających do umorzenia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie zarejestrowanej pod sygn. P 17/19 z uwagi na niedopuszczalność pytań przedstawionych postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 1 lipca 2019 r.
Postanowieniem z 1 lipca 2019 r. w sprawie o sygn. IV CSK 176/19 Sąd Najwyższy, w składzie jednoosobowym w osobie SSN Kamila Zaradkiewicza, przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu określone pytania z powołaniem się na art. 193 Konstytucji RP, a także wystąpił z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia.
W swoim wystąpieniu I Prezes SN zwraca uwagę na to, że skierowanie tych pytań oraz wniosku o udzielenie zabezpieczenia dla ich rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny RP nie znajduje uzasadnienia ani w przepisach Ustawy Zasadniczej, ani w przepisach regulujących funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego RP, ani w stanie sprawy prowadzonej przez Sąd Najwyższy pod sygn. IV CSK 176/19.
Pierwszy Prezes SN przytacza szeroką argumentację na poparcie tego stanowiska, wskazując m.in. na to, że rozstrzygnięcie tej sprawy nie zależy od odpowiedzi na pytanie prawne, a jedynym trybem, w ramach którego ewentualnie - mogłoby dojść do wzruszenia pierwszego wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2017 r. wydanego w tej sprawie (sygn. IV CSK 426/16), jest tryb, do którego wprost odsyła się w art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, czyli tryb wznowienia postępowania sądowego w sprawie zakończonej tym wyrokiem SN, czyli regulowany, w danym wypadku, art. 399 i n. k.p.c.
W ocenie Pierwszego Prezesa SN sformułowanie pytań, jak przedstawione w ww. postanowieniu SN z 1 lipca 2019 r., całkowicie mija się z celem i przeznaczeniem art. 193 Konstytucji RP. W konsekwencji wydanie tego postanowienia należy uznać nie tyle za nadużycie, co za rażące naruszenie tego przepisu Ustawy Zasadniczej.
Zdaniem Pierwszego Prezesa SN okoliczności przedstawione w wystąpieniu przemawiają albo za odmową przyjęcia pytań prawnych do rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny, albo za zmianą postanowienia/zarządzenia o nadaniu biegu ww. pytaniom prawnym, albo za umorzeniem postępowania wszczętego przez stwierdzenie niedopuszczalności ich wniesienia w związku ze sprawą zawisłą przed Sądem Najwyższym pod sygn. akt IV CSK 176/19.
W konsekwencji, I Prezes SN stwierdza, że za niedopuszczalne wypada uznać również ewentualne merytoryczne odnoszenie się przez Trybunał Konstytucyjny do wniosku o udzielenie zabezpieczenia zawartego w pkt II ww. postanowienia SN z 1 lipca 2019 r.
Ponadto, ze sprawą zarejestrowaną w SN pod sygnaturą IV CSK 176/19 nie pozostają w jakimkolwiek związku sprawy, przywołane w uzasadnieniu postanowienia SN z 1 lipca 2019 r., w szczególności, w części mającej przemawiać za udzieleniem przez Trybunał Konstytucyjny zabezpieczenia, oznaczone w SN sygnaturami III CZP 25/19, III KO 154/18 oraz II PO 3/19, a tym bardziej sprawy zawisłe przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, a zarejestrowane pod sygnaturami: II GOK 3/18, II GOK 5/18, II GOK 6/18, II GOK 7/180, do których nawiązano w punkcie 2.4 postanowienia SN z 1 lipca 2019 r.
Pytania, które zostały przedstawione w ramach spraw prowadzonych przez SN lub przez NSA pod ww. sygnaturami, odnoszą się bowiem do przepisów, jakie zostały uchwalone i obowiązywały już po wydaniu i opublikowaniu w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 czerwca 2017 r. o sygn. K 5/17, na który powołano się w ww. postanowieniu SN z 1 lipca 2019 r. a nie przepisów, pod rządzami których został wydany ww. wyrok SN z 6 kwietnia 2017 r. o sygn. IV CSK 426/16, o których kontrolę wniósł SSN Kamil Zaradkiewicz.
Nie jest zatem wiadome, dlaczego dla właściwego rozpoznania przedmiotowych pytań prawnych niezbędne miałoby być wstrzymanie postępowań sądowych, w tym także przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, jakie mogą być następstwem „równoległych” pytań kierowanych przez składy orzekające SN, sygnalizowanych w uzasadnieniu ww. postanowienia SN z 1 lipca 2019 r.
Zważywszy na wyjątkowość sytuacji, odpisy niniejszego wystąpienia zostały również skierowanie do wiadomości Trybunału Konstytucyjnego z prośbą o dołączenie do akt sprawy o sygn. P 17/19, Sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (SPC), Senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności I Petycji, oraz Prokuratora Generalnego.
Wystąpienie Pierwszego Prezesa SN z dnia 18 lipca 2019 r.