W dniu 13 lipca 2020 r. w Dzienniku Ustaw pod pozycją 1238 ukazało się Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 13 lipca 2020 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Ogłoszenie wyniku wyborów otworzyło termin na wnoszenie protestów wyborczych do Sądu Najwyższego.
Protest przeciwko wyborowi Prezydenta RP można wnieść na piśmie do Sądu Najwyższego nie później niż w ciągu 3 dni od dnia podania wyniku wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą (art. 15 ust. 2 ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów).
Zatem protesty przeciwko ważności wyboru Prezydenta RP w 2020 r. można składać do 16 lipca 2020 r.
Przypominamy, że protest może dotyczyć naruszeń, które miały miejsce zarówno w czasie głosowania podstawowego (I tura – 28 czerwca br.), jak i w czasie ponownego głosowania (II tura – 12 lipca br).
KTO MOŻE WNIEŚĆ PROTEST
Prawo wniesienia protestu przysługuje przewodniczącemu właściwej komisji wyborczej, pełnomocnikowi wyborczemu oraz wyborcy, którego nazwisko w dniu wyborów było umieszczone w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania (art. 82 § 4 i 5 kodeksu wyborczego). Protest wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną (np. wyborca nieumieszczony w spisie wyborców, partia polityczna, zastępca przewodniczącego właściwej komisji wyborczej, stowarzyszenie, organizacja, itd.) zostanie pozostawiony bez dalszego biegu.
SPOSÓB SKŁADANIA PROTESTÓW
W Sądzie Najwyższym utworzono specjalne stanowisko do przyjmowania protestów wyborczych (odpowiednio oznakowane). Osoby zamierzające złożyć protest wyborczy osobiście, mogą to zrobić w siedzibie Sądu Najwyższego od wtorku do czwartku 16 lipca 2020 r., w godz. 8-16. W przypadku składania protestu osobiście przypominamy o konieczności zachowania wymagań sanitarnych, w tym w szczególności korzystania z osłony ust i nosa, zachowania stosownego dystansu oraz dezynfekcji rąk przy wejściu do budynku Sądu Najwyższego.
Protest może być także nadany w placówce Poczty Polskiej. Nadanie w tym terminie protestu w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe jest równoznaczne z wniesieniem go do Sądu Najwyższego. Decyzją Prezesa Komunikacji Elektronicznej z dnia 30.06.2015 r. – operatorem wyznaczonym do świadczenia usług powszechnych została wybrana (na lata 2016–2025) Poczta Polska S.A.
W przypadku nadania pisma za pośrednictwem np. kuriera lub innego operatora pocztowego niż Poczta Polska, decydująca jest data wpływu protestu do Sądu Najwyższego, a nie data nadania przesyłki.
Wyborcy przebywający za granicą lub na polskim statku morskim mogą złożyć protest na piśmie odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku w terminie 3 dni od dnia podania wyniku wyborów do publicznej wiadomości.
Przepisy nie przewidują możliwości wnoszenia protestów przeciwko ważności wyborów w formie innej niż pisemna. Protest musi być złożony na piśmie podpisanym przez osobę wnoszącą protest. Niedopuszczalne jest więc np. wniesienie protestu przez e-mail lub za pośrednictwem ePUAP.
JAKIE ZARZUTY MOŻNA PODNIEŚĆ W PROTEŚCIE
Wnoszący protest przeciwko wyborowi Prezydenta RP powinien sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których je opiera.
Protest może być wniesiony z powodu:
dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom, określonego w rozdziale XXXI kodeksu karnego, którego popełnienie ma wpływ na przebieg głosowania, na ustalenie wyników głosowania lub na wyniki wyborów lub
naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, które ma wpływ na wynik wyborów.
Protest dotyczący sprawy, co do której istniała możliwość wniesienia przed dniem głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej pozostawia się bez dalszego biegu.
ROZSTRZYGNIĘCIA
Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osobę do tego nieuprawnioną lub niespełniający warunków formalnych (przedwczesny, spóźniony, wniesiony np. przez ePUAP), w tym nie zawierający sformułowanych zarzutów oraz nie przedstawiający lub nie wskazujący dowodów, na których składający protest opiera swoje zarzuty.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu protestu wydaje postanowienie:
uznające zarzuty protestu za bezzasadne albo
- uznające zarzuty protestu za zasadne, lecz nie mające wpływu na wynik wyborów albo
uznające zarzuty protestu za zasadne i stwierdzające, że popełnione przeciwko wyborom przestępstwo lub naruszenie przepisów Kodeksu wyborczego miały wpływ na wynik wyborów.
UCHWAŁA W SPRAWIE WAŻNOŚCI WYBORU PREZYDENTA RP
Stosownie do art. 15 ust. 3 ustawy o szczególnych zasadach organizacji wyborów, uchwałę w sprawie ważności wyboru Prezydenta RP Sąd Najwyższy podejmuje w ciągu 21 dni od dnia podania wyniku wyborów do publicznej wiadomości przez Państwową Komisję Wyborczą.
Sąd Najwyższy rozstrzyga o ważności wyboru Prezydenta RP na podstawie opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów oraz sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą.