Postanowieniem z 22 grudnia 2022 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał za niedopuszczalne dziewięć wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, z którymi wystąpił Sąd Najwyższy - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniami z dnia 15 lipca 2020 r. w postępowaniach z powództw o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego sędziego.
Sąd Najwyższy orzekający w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawach o ustalenie nieistnienia stosunku służbowego sędziego prowadzonych pod sygn. akt II PO 3/19, II PO 4/19, II PO 9/20, II PO 10/20, II PO 11/20, II PO 14/20, II PO 15/20, II PO 16/20 oraz II PO 18/20 postanowieniami z dnia 15 lipca 2020 r. skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) łącznie siedem pytań, które zostały zarejestrowane w połączonych sprawach pod sygn. C-491/20, C-492/20, C-493/20, C-494/20, C-495/20, C-496/20, C-506/20, C-509/20 i C-511/20. Trybunał orzekł, iż wszystkie wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym są niedopuszczalne.
TSUE stwierdził, że przedstawione pytania zmierzają faktycznie do podważenia ważności powołania sędziów Sądu Najwyższego. W ocenie Trybunału sąd odsyłający nie ma kompetencji umożliwiającej orzeczenie w przedmiocie zgodności z prawem aktu powołania na urząd sędziego. W orzeczeniu podkreśla się, że nie zawsze brak możliwości kontroli sądowej procesu nominacyjnego sędziów stanowi automatycznie „problem z punktu widzenia wymagań prawa UE, wynikających w szczególności z art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE”. Powództwa wytoczone w postępowaniach głównych związanych z pytaniami prejudycjalnymi zmierzały do stwierdzenia
erga omnes nieważności powołania na stanowisko sędziego SN. Na gruncie prawa krajowego ogół jednostek nie jest i nigdy nie był uprawniony do podważenia powołania sędziego w drodze bezpośredniego powództwa o stwierdzenie nieważności lub o unieważnienie takiego powołania.
Trybunał zwrócił uwagę, że sąd odsyłający sformułował pytania w odniesieniu do kwestii prawnych pojawiających się w ramach postępowań odrębnych względem sporów rozpatrywanych w postępowaniach głównych. Jest to niedopuszczalne w ramach postępowania prejudycjalnego. Postępowanie w trybie art. 267 TFUE dotoczyć może co do zasady jedynie rzeczywistych sporów, które należą do właściwości sądu odsyłającego. Chodzi tu zatem o spory, które sąd ten może rozstrzygnąć w postępowaniu głównym i które nie są czysto hipotetyczne.
TSUE w odniesieniu do jednego z pytań uznał, że udzielenie na nie odpowiedzi nie jest konieczne do celów rozstrzygnięcia sporów w postępowaniach głównych, zaś w przypadku innego pytania podniósł, że z uwagi na jego wadliwe sformułowanie trudno jest określić dokładny i konkretny problem dotyczący wykładni przepisów prawa Unii, który mógłby wystąpić w sporach w postępowaniach w związku z tym pytaniem.
Grudniowe postanowienie TSUE nawiązuje bezpośrednio do wyroku TSUE (Wielka Izba) z 22 marca 2022 r. w sprawie C-508/19, w którym Trybunał również uznał wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, z którym wystąpił Sąd Najwyższy - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za niedopuszczalny. TSUE w postanowieniu z 22 grudnia 2022 r. posłużył się tymi samymi argumentami, w obu wypadkach uznał, że skierowane pytania wykraczają poza ramy funkcji sądowniczej powierzonej Trybunałowi na mocy 267 TFUE.