W dniu 31 marca 2025 r. Państwowa Komisja Wyborcza na swojej stronie internetowej opublikowała uchwały w sprawie wytycznych dla okręgowych i obwodowych komisji wyborczych w wyborach Prezydenta RP zarządzonych na 18 maja 2025 r.
Zgodnie z art. 161a § 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 365), na uchwałę PKW w sprawach wytycznych i wyjaśnień przysługuje skarga do Sądu Najwyższego.
TERMIN
Skargę wnosi się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia uchwały w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej. Brak jest obowiązku publikacji uchwały w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski", dlatego też termin na wniesienie skargi liczony jest od daty ogłoszenia jej treści w BIP na stronie internetowej PKW.
ORGAN WŁAŚCIWY
Zgodnie z art. 26 § 1 ust. 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 622) w zw. z art. 161a § 1 k.wyb. wyłączną właściwość do rozpoznania skargi na uchwałę PKW w sprawie wytycznych posiada Sąd Najwyższy - Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.
KTO MOŻE WNIEŚĆ SKARGĘ?
Prawo wniesienia skargi przysługuje pełnomocnikowi wyborczemu. Skargi nie może złożyć inna osoba lub podmiot. Ponadto, Kodeks wyborczy nie wyłącza możliwości ustanowienia przez pełnomocnika wyborczego adwokata lub radcy prawnego.
SPOSÓB WNIESIENIA SKARGI
Skargę należy złożyć w Sądzie Najwyższym. Biuro podawcze w budynku Sądu Najwyższego w Warszawie przy pl. Krasińskich 2/4/6 czynne jest od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-16.00.
Skarga nadana na poczcie lub kurierem musi wpłynąć do Sądu Najwyższego przed upływem terminu do jej wniesienia. Wysłanie skargi pocztą lub kurierem nie gwarantuje zachowania terminu do jej wniesienia (art. 9 § 1 i 2 k.wyb.).
WYMOGI FORMALNE
Skarga musi zostać wniesiona na piśmie. Niedopuszczalne jest wniesienie skargi w formie innej niż pisemna, tj. przez faks, e-mail, ePUAP. Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP) nie została przewidziana w przepisach, jako droga kontaktowania się stron z sądem w postępowaniu sądowym (postanowienie Sądu Najwyższego z 29 marca 2023 r., III CZ 427/22).
Skarga, NIE MOŻE ZAWIERAĆ BRAKÓW FORMALNYCH. Z uwagi na krótki termin do rozpoznania skargi, nie ma możliwości wezwania skarżącego do uzupełnienia jej braków formalnych. Skarga musi spełniać ogólne warunki pisma procesowego określone w art. 126 i następne k.p.c., a więc musi zawierać w szczególności:
- oznaczenie podmiotu wnoszącego skargę z podaniem jego adresu i numeru PESEL;
- oznaczenie pełnomocnika – jeżeli został ustanowiony (do skargi należy dołączyć dokument pełnomocnictwa);
- oznaczenie zaskarżonej uchwały;
- wnioski (np. o uznanie skargi za zasadną);
- zarzuty;
- uzasadnienie zarzutów;
- przedstawienie lub wskazanie dowodów, na których oparto zarzuty;
- własnoręczny podpis skarżącego lub jego pełnomocnika.
SKUTKI WNIESIENIA SKARGI
Wniesienie skargi wstrzymuje wykonanie uchwały Państwowej Komisji Wyborczej w zakresie, którego dotyczy skarga. Jeśli do dnia wyborów pozostało mniej niż 7 dni, wniesienie skargi nie powoduje wstrzymania wykonania uchwały, chyba że Sąd Najwyższy postanowi inaczej.
POSTĘPOWANIE
Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w składzie 3 sędziów w postępowaniu nieprocesowym w terminie 7 dni. Uczestnikami postępowania są skarżący oraz Przewodniczący PKW albo jego zastępca.
MOŻLIWE ROZSTRZYGNIĘCIA
Sąd Najwyższy może:
- Uznać skargę za zasadną, wówczas, Państwowa Komisja Wyborcza niezwłocznie uchyla zaskarżoną uchwałę albo zmienia w zakresie wskazanym w orzeczeniu.
- Oddalić skargę, jeśli uzna, iż jest ona bezzasadna.
- Odrzucić skargę, gdy skarga wniesiona została przez osobę nieuprawnioną lub po terminie, względnie zawiera inne braki formalne.
- Umorzyć postępowanie (np. w przypadku cofnięcia skargi).
Od orzeczenia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Orzeczenie doręcza się pełnomocnikowi wyborczemu i Państwowej Komisji Wyborczej.