Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej postanowieniem z 9 stycznia br. uznał za oczywiście niedopuszczalny wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Najwyższy 2 września 2021 r. Akta sprawy zostały już zwrócone Sądowi Najwyższemu, co pozwoli na powrót do rozpoznawania zagadnień prawnych dotyczących tzw. kredytów frankowych.
Postępowanie w przedmiocie rozstrzygnięcia przez cały skład Izby Cywilnej SN zagadnień prawnych dotyczących kredytów indeksowanych lub denominowanych w obcych walutach zostało zainicjowane wnioskiem Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2020 r. Wniosek formułuje 6 pytań dotyczących kluczowych problemów prawnych narosłych w bardzo licznych postępowaniach sądowych odnoszących się do przedmiotowych kredytów, najczęściej indeksowanych lub denominowanych we frankach szwajcarskich.
Obok zaistniałej i wciąż niewyeliminowanej rozbieżności orzecznictwa sądów powszechnych i Sądu Najwyższego w tym zakresie, co stanowi formalną podstawę wniosku zgodnie z art. 83 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, nie bez znaczenia pozostaje ogromny wpływ spraw frankowych odnotowywany w sądach powszechnych oraz w Sądzie Najwyższym, gdzie trudności z jego opanowaniem stanowią pierwszoplanowe wyzwanie dla Izby Cywilnej.
Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Cywilnej na posiedzeniu w dniu 2 września 2021 r. nie rozstrzygnął merytorycznie przedstawionych pytań, podjął natomiast (większością głosów przy ośmiu zdaniach odrębnych) postanowienie o przedstawieniu w trybie art. 267 TFUE Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytań prejudycjalnych dotyczących problematyki ustrojowej związanej z trybem powoływania sędziów w Rzeczypospolitej Polskiej.
Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) w sprawie C-658/22 uznał wniosek za oczywiście niedopuszczalny. Trybunał wskazał, że „jak wynika z samego brzmienia art. 267 TFUE, orzeczenie w trybie prejudycjalnym musi być «niezbędne», aby umożliwić sądowi odsyłającemu «wydanie wyroku» w zawisłej przed nim sprawie", na co przytoczył bogate dotychczasowe orzecznictwo, także w sprawach polskich. Jako ugruntowaną zasadę interpretacyjną przypomniano, że „zarówno z brzmienia, jak i z systematyki art. 267 TFUE wynika, iż warunkiem zastosowania procedury prejudycjalnej jest w szczególności rzeczywiste istnienie przed sądem krajowym sporu, w którym sąd ten ma wydać orzeczenie pozwalające na uwzględnienie orzeczenia prejudycjalnego". Tymczasem, „w niniejszej sprawie z postanowienia odsyłającego wynika, że przed pełnym składem Izby Cywilnej Sądu Najwyższego nie toczy się żaden spór. Jak bowiem wynika z przytoczonych przez sąd odsyłający przepisów krajowych, a w szczególności z art. 83 § 1 i art. 87 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, gdy Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, na podstawie pierwszego z tych dwóch artykułów, kieruje do niego zagadnienia prawne w celu położenia kresu rozbieżnościom w wykładni między sądami orzekającymi co do istoty, skład ten orzeka w drodze abstrakcyjnej uchwały, która uzyskuje moc zasady prawnej, bez konieczności rozstrzygania jakiegokolwiek sporu między stronami".
Akta sprawy zostały już zwrócone z Luksemburga do Sądu Najwyższego, co pozwoli na kontynuowanie postępowania w przedmiocie rozstrzygnięcia zagadnień prawnych dotyczących spraw frankowych (sygn. akt III CZP 25/22, wcześniej III CZP 11/21).
Postanowienie TSUE z 9 stycznia 2024 r. C-658/22